Songs In A Strange Land | Michelle Piergoelam

Tekst: Nina Oomen | Fotografie: Michelle Piergoelam

Op de middelbare school kreeg Michelle het vak Art & Design, waar ze kennismaakte met diverse creatieve disciplines. ‘Dit vak wekte mijn interesse voor fotografie en ik begon na schooltijd steeds vaker te fotograferen,’ herinnert ze zich. Na haar middelbare school koos ze er dan ook voor om haar passie verder te ontwikkelen aan de Fotovakschool in Rotterdam. Gedurende drie jaar legde ze de basis voor haar vaardigheden, waarna ze zich inschreef aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Hier ontwikkelde Michelle haar unieke stijl en voltooide ze in 2020 haar studie met het indrukwekkende project 'The Untangled Tales'. 

Fotografie is nu niet alleen Michelle’s passie, maar ook haar fulltime baan. Ze maakt artistieke projecten en werkt daarnaast als fotograaf voor verschillende mode- en beautymerken. ‘Omdat ik ook commerciële opdrachten doe, zie ik fotograferen echt als werk. Ik probeer daarom altijd de werkmodus in privésferen te vermijden,’ vertelt ze. ‘Het is belangrijk om genoeg ontspanning en inspiratie op te doen.’ Michelle houdt van sporten en wandelen en ze bezoekt graag tentoonstellingen. Ze zoekt ook graag haar vrienden op en is dol op het verzamelen van fotoboeken. 

Naast fotografie heeft Michelle sinds 2021 Stichting Tailors & Wearers opgericht, samen met twee collega’s. Het is een stichting dat fungeert als platform ter behoud en toegankelijkheid van de Afro-Surinaamse klederdracht. Dit initiatief is ontstaan rond haar afstudeerjaar. ‘Het is bijzonder om zulke leuke en diverse projecten te kunnen doen en een platform te zijn waar iedereen terecht kan. In september 2023 hebben we de Dutch Design Award categorie fashion gewonnen! Een enorme erkenning in de modewereld.’  

 

In die tijd waren de wegen in Suriname onbekend, behalve in Paramaribo. Alle plantages werden langs rivieren aangelegd omdat dat gebied de meest vruchtbare grond had. Dit betekende dat de rivieren en kreken de wegen vormden. Al het transport vond plaats over water. Daarom lagen de meeste plantages met hun smalle kant direct aan de rivier en liepen ze vaak enkele kilometers landinwaarts door. Op deze manier hadden veel meer bedrijven toegang tot de verkeersweg dan wanneer ze aan de lange kant van de rivier gevestigd zouden zijn. Aan de voorzijde, aan de rivierzijde, bevonden zich de plantage gebouwen en niet ver daarvandaan de huizen van de tot slaafgemaakten.

 

Over ‘The Untangled Tales’

De serie The Untangled Tales is een doorlopend project dat de verhalen van hoop en veerkracht visualiseert, en de manieren waarop deze tradities ons een blik gunnen op de jaren van slavernij. 

Het eerste hoofdstuk van gaat over twee verschillende codetalen die in Suriname werden gebruikt. De eerste codetaal is gebaseerd op de verhalen van Anansi de mythische spin. Anansi is een mythische spin die in Afrika leefde, maar deze verhalen en hun toon veranderden naarmate ze werden doorgegeven van Afrika naar Suriname en van generatie op generatie werden verteld. Anansi vertegenwoordigt de tot slaaf gemaakte en de tegenspeler, zoals een koning of een tijger, vertegenwoordigt de slavenhouder. Dit was een structuur die was bedacht door de tot slaaf gemaakten in Suriname. Hierdoor konden gedachten van de tot slaaf gemaakten worden gedeeld zonder dat de slavenhouder van de daadwerkelijke betekenis wist. Maar dit was niet het enige hulpmiddel dat de tot slaaf gemaakten hadden om te communiceren. Op dezelfde manier waren de Angisa's die door vrouwen werden gedragen niet alleen mooie hoofddoeken; hun ingewikkelde plooien bevatten verborgen verhalen en wijsheden die alleen konden worden gelezen door degenen die de vouwtechnieken, en dus codetaal, hadden geleerd 

Songs In A Strange Land

Eind vorig jaar verscheen Michelle’s boek ‘Songs in a Strange Land’. Deze creatie werd geïnspireerd door het diepgaande onderzoek voor haar eerdere project 'The Untangled Tales'. Tijdens dit onderzoek realiseerde ze zich dat het omvangrijke onderwerp nog niet volledig behandeld kon worden. ‘Het was te veel om in één project te doen en ik was toen ook aan het afstuderen. Vrij snel daarna ben ik begonnen aan Songs In A Strange Land.’ Het boek onthult de verborgen codetaal in werkliederen, die generaties lang van Afrika naar Suriname werden overgedragen. In tegenstelling tot haar eerste project heeft Michelle in ‘Songs In A Strange Land’ meer gewerkt met kleur in de foto’s. ‘Dit geeft een bepaalde sfeer met een onderliggende reden die men pas begrijpt na het lezen van de begeleidende tekst in het boek.’ In de nabewerking doet ze dan ook bijna alleen maar kleurcorrectie. ‘Kleur is heel belangrijk voor de beleving van de beelden en daarom is het ook erg belangrijk in mijn proces.’ 

Voor Michelle is het cruciaal om een evenwicht te vinden tussen artistieke expressie en het trouw blijven aan de authentieke verhalen en culturen die ze in beeld brengt. ‘Omdat de verhalen en liederen al zo bijzonder zijn, wilde ik daar niks mee doen of aan veranderen. Hoe worden de verhalen verteld of overgebracht? Welke vertel- en zangstijlen worden er toegepast? Dit waren allemaal elementen die ik vertaalde in mijn beelden om de geschiedenis in fotografie uit te werken,’ vertelt ze. Michelle benadrukt de grondigheid van haar onderzoek voor 'Songs In A Strange Land', waarbij ze een diepgaande literatuurstudie combineerde met het verkennen van randonderwerpen die verband hielden met het hoofdthema. ‘Ik lees altijd heel veel voor mijn projecten, alles wat er maar mee te maken heeft probeer ik te onderzoeken. Dit vormt vervolgens de input die ik later kan gebruiken in mijn fotografie,’ legt ze uit. Daarnaast zocht ze actief contact met ervaringsdeskundigen uit de gemeenschap of onderzoekers om haar begrip van het onderwerp te verdiepen. 

 

Het ritme van de activiteiten versterkte het zintuig om te zingen en maakte tegelijkertijd het zware werk draaglijker. Dat gold vooral voor het roeien. Bij alle zangactiviteiten trad één persoon op als voorzanger. In de werkloodsen waren de meeste voorzangers vrouwen, op de boten vooral mannen, de zogenaamde trokiman. Met zijn roeispaan gaf hij het ritme aan. Na elk couplet zongen de andere roeiers in koor een herhaling van de woorden of het refrein uit deze zogenaamde trokiman. Dit is een typisch Afrikaanse vraag-en-antwoordstructuur, die vandaag de dag nog steeds veel wordt gebruikt.

 

Cultureel erfgoed 

Michelle's Surinaams-Hindoestaanse achtergrond vormt de kern van haar artistieke visie in ‘Songs In A Strange Land’. ‘Hoewel mijn ouders uit Paramaribo, Suriname komen, ben ik opgegroeid met een Nederlandse opvoeding en weinig kennis van de Surinaamse cultuur. Pas recentelijk heb ik mij verdiept in de rijke culturele verhalen van Suriname, verder kijkend dan alleen de Hindoestaanse geschiedenis.’ Deze persoonlijke ontdekkingsreis motiveerde haar om de invloedrijke thema's van cultureel erfgoed en slavernijgeschiedenis te onderzoeken en in haar werk te verwerken, niet alleen als een persoonlijke zoektocht maar ook als een middel voor bredere dialoog. 

Tijdens haar project stuitte Michelle op een uitdaging: het beperkte aantal beschikbare werkliederen, wat haar aanvankelijk deed twijfelen over de haalbaarheid van het project. ‘Ik dacht, hoe kan ik nou een project maken over liederen als ik er maar een handjevol heb? Het is een orale traditie die generatie op generatie is doorgegeven. Het missen van de meerderheid van de liederen geeft aan dat deze traditie maar weinig is gedocumenteerd.’ Deze realisatie versterkte Michelle's doel: het behouden van deze liederen om te voorkomen dat ze in de vergetelheid raken, een essentieel aspect dat de urgentie van haar werk benadrukt. Michelle erkent dat slavernij een onlosmakelijk deel van onze gedeelde geschiedenis vormt, en haar projecten bieden een platform om dit cruciale onderwerp op een toegankelijke manier aan te kaarten. Ze hoopt dan ook dat haar werk een aanzienlijke impact heeft en het onderwerp toegankelijker maakt voor een breder publiek.

Vervolg?

Michelle verwacht dat 'Songs In A Strange Land' haar publiek diep zal raken. ‘Ik hoop dat lezers ontdekken hoe krachtig je eigen verhaal, fantasie, en mentale kracht kunnen zijn, zelfs onder de meest beperkte omstandigheden.’ Wat betreft haar toekomstplannen als kunstfotograaf, onthult Michelle opwindende ontwikkelingen: ‘Er staat absoluut een vervolg gepland op “The Untangled Tales”.’ Dit jaar reist Michelle voor het eerst naar Suriname. ‘Het is een reis die niet alleen bijzonder is maar ook een nieuw hoofdstuk markeert in mijn fotografische reis. Ik kijk ernaar uit om daar het derde deel van het project vast te leggen,’ vertelt ze enthousiast. 

In de cameratas van Michelle Piergoelam:

Voor Commerciële opdrachten:

• Nikon D850
• Nikon D750
• Sigma 35mm 
• Nikon lens 85mm 
• Nikon lens 50mm
• Nikon Zoomlens 24-85mm 

De Nikon D810 neem ik liever mee voor tijdens artistieke projecten

 

Geschiedenis

Suriname, gelegen in Zuid-Amerika, was vanaf de 17e eeuw tot de 20e eeuw een Nederlandse kolonie. De introductie van plantage-economieën door de Nederlandse West-Indische Compagnie leidde tot de import van Afrikaanse tot slaafgemaakten, die onder extreem zware en wrede omstandigheden moesten werken op de suiker-, koffie- en cacaoplantages. Deze onmenselijke behandeling resulteerde in de vorming van gemeenschappen van weggelopen tot slaafgemaakten, bekend als Marrons, die diep in het binnenland hun eigen vrije gemeenschappen stichtten met unieke culturen en tradities. Ondanks de formele afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863, bleven de nasleep en de sociale gevolgen ervan diep geworteld in de Surinaamse samenleving. De erfenis van deze periode is nog steeds merkbaar in de hedendaagse culturele diversiteit en sociale structuur van Suriname, waar de strijd voor vrijheid en gelijkheid een centrale rol speelt in het collectieve bewustzijn van het land.

In de harde realiteit van het leven op de Surinaamse plantages vonden de Afrikaanse tot slaafgemaakten manieren om hun lijden en hoop uit te drukken, onder andere door het zingen van liederen op het water. Deze liederen, vaak gezongen tijdens het werk of tijdens momenten van rust langs de rivieren en waterwegen die cruciaal waren voor de plantage-economieën, dienden als een vorm van verzet en overlevingsmechanisme. Ze bevatten verborgen boodschappen, tradities, en de gedeelde geschiedenis van de tot slaafgemaakten, waardoor een rijk immaterieel cultureel erfgoed ontstond. Deze liederen waren niet alleen uitdrukkingen van verdriet en verlangen naar vrijheid, maar fungeerden ook als communicatiemiddel tussen de tot slaafgemaakten, waaronder de Marrons die succesvol waren ontsnapt. Zo werd muziek een cruciaal element in de overlevingsstrategieën van de tot slaafgemaakten, waarbij de rivieren van Suriname getuige waren van deze diep emotionele en cultureel rijke uitingen van het slavenbestaan.

In die tijd waren de wegen in Suriname onbekend, behalve in Paramaribo. Alle plantages werden langs rivieren aangelegd omdat dat gebied de meest vruchtbare grond had. Dit betekende dat de rivieren en kreken de wegen vormden. Al het transport vond plaats over water. Daarom lagen de meeste plantages met hun smalle kant direct aan de rivier en liepen ze vaak enkele kilometers landinwaarts door. Op deze manier hadden veel meer bedrijven toegang tot de verkeersweg dan wanneer ze aan de lange kant van de rivier gevestigd zouden zijn. Aan de voorzijde, aan de rivierzijde, bevonden zich de plantage gebouwen en niet ver daarvandaan de huizen van de tot slaafgemaakten.

Het ritme van de activiteiten versterkte het zintuig om te zingen en maakte tegelijkertijd het zware werk draaglijker. Dat gold vooral voor het roeien. Bij alle zangactiviteiten trad één persoon op als voorzanger. In de werkloodsen waren de meeste voorzangers vrouwen, op de boten vooral mannen, de zogenaamde trokiman. Met zijn roeispaan gaf hij het ritme aan. Na elk couplet zongen de andere roeiers in koor een herhaling van de woorden of het refrein uit deze zogenaamde trokiman. Dit is een typisch Afrikaanse vraag-en-antwoordstructuur, die vandaag de dag nog steeds veel wordt gebruikt.

De rivieren van Suriname werden gebruikt om allerlei goederen naar de stad te vervoeren, zoals koffie, tabak, cacao en rietsuiker.

In de spirituals zongen de tot slaaf gemaakte mensen hun strijd, vermoeidheid, eenzaamheid, verdriet, hoop en vastberadenheid voor een nieuw en beter leven

Boek specs

Songs in a Strange Land

Auteur: Michelle Piergoelam

Taal: Engels

Aantal pagina’s: 36

ISBN: 9789462265127

Uitgever: Lecturis

Prijs: €42,50

 

Dit is een artikel uit DigifotoPro 1.2024. Lees hem hier digitaal