Op zoek naar het verleden

12 december, 2024 - 12:00

Door: Redactie DIGIFOTO Pro 813

Hij is pas 26 jaar oud, maar nu al een fotograaf om in de gaten te houden. Sander Coers is in zijn werk op zoek naar het verleden. Naar de herbeleving van zijn eigen jeugd en de reconstructie van het leven van zijn opa. Zijn filmisch werk is nostalgisch en melancholisch met een duidelijk handschrift in kleur en compositie.

Tekst: Judith Bakkers | Fotografie: Sander Coers

Op zijn achttiende trok Sander Coers naar de grote stad. Studies Business management en communicatie werden het uiteindelijk niet. Hij vond zijn richting toen Mike, student aan de kunstacademie, hem zijn camera leende. Het kwartje viel. ‘Elke dag struinde ik door Rotterdam met die camera. Super leuk.’ Op Mike's aanraden schreef hij zich in bij de Willem de Kooning Academie. Om in zijn onderhoud te voorzien, begon hij tijdens zijn studie al met commercieel werk. ‘Sinds 2017 heb ik mijn eigen studio. Ik maakte toen afstudeerfoto’s en portfoliofoto’s voor studenten van de modeacademie, maar ook foto’s van opkomende artiesten en voor tijdschriften. Het verdiende niet veel, maar ik leerde wel veel.’

Spontane fotografie

Zijn fotografie is intuïtief: ‘Wat mij opvalt, leg ik vast.’ Coers had daarom best moeite met het schoolse concept denken van de academie. ‘Ik was bijna van school gegaan omdat ik veel onvoldoendes kreeg. Ik kan gewoon niet vooruit bedenken wat ik precies ga fotograferen. Ik wil fotograferen wat me op dat moment interesseert. Later selecteer ik de foto’s en bedenk ik welke foto’s goed samenwerken, welk verhaal vertellen ze waar ik tevreden mee ben en wat het thema is. Daar ben ik altijd, nog steeds, de meeste tijd aan kwijt.’

Alleen maar analoog

Daar komt nog bij dat hij alleen maar analoog fotografeert. De eerste camera die hij mocht lenen was een analoge camera en sindsdien is hij daar bij gebleven. Hij scant de negatieven en selecteert dan alvast wat het verhaal wordt. Digitaal is niet voor hem weggelegd. ‘Ik heb wel eens digitaal gefotografeerd, maar vind dan niet de juiste zachtheid en kleuren die dat nostalgische, melancholische gevoel geven. Dit is wel duurder, maar voelt fijner. Ik werk ook langzamer, dat is positief voor het gevoel dat ik beoog. Ik heb maar vijftien foto’s op een rolletje, daar moet ik het mee doen. Ik kijk goed en denk goed na voordat ik afdruk.’ Dat past perfect bij de nostalgische thema’s over het verleden, waar hij al sinds zijn studie mee bezig is.

Bijzondere projecten

Coers werkte twee jaar lang aan zijn afstudeerproject Come Home. Door foto’s te nemen van zijn muze, neefje Jens (destijds 17 jaar), en zijn vrienden, probeert hij zijn eigen jeugd te reconstrueren. Jens woonde destijds in Spanje met zijn ouders. Coers fotografeerde zijn neef tijdens alledaagse dingen, maar ook stranduitjes met vrienden. ‘Ik vond het soms confronterend, maar ze lieten me wel toe in hun persoonlijke ruimte.’

In de vervolgserie, Blue Mood (Al Mar), duikt Coers verder in het emotionele landschap van adolescente mannen. ‘Hierbij fotografeer ik hun reis naar volwassenheid.’ Zijn modellen zijn steevast vrienden of familie. ‘Zij laten me gewoon m’n gang gaan. Er is wederzijds vertrouwen en ze steunen me in mijn carrière. Vooral als je zo’n persoonlijk onderwerp aansnijdt is het prettig als je de mensen goed kent.’

Geobsedeerd door het verleden

De rode draad in deze twee series is opgroeien. Op zoek zijn naar jezelf. Daarbij ging Coers uit van het herbeleven van momenten uit zijn eigen jeugd. ‘Ik probeerde bepaalde situaties die dat verbeelden uit te vergroten.’ Hij ensceneerde niets, maar volgde zijn model van dat moment bijna onzichtbaar. ‘Ik was op zoek naar herkenbare momenten, zoals lui liggen op bed of met vrienden naar het strand. Details uit hun leven die passen bij die fase in een jongensleven.’ Hij zegt van nature nostalgisch van aard te zijn. Altijd bezig met geschiedenis, zowel van de wereld als die van hemzelf en zijn familie. ‘Ik ben geobsedeerd door het verleden, als kind al.’

Bitterzoet verlangen kanaliseren

Coers ging hij in zijn jeugd veel naar musea die met geschiedenis te maken hadden en naar bijvoorbeeld kastelen, met ridderoutfits. ‘Daar is het denk ik begonnen.’ Nostalgie en melancholie liggen voor hen daarbij in elkaars verlengde. Nostalgie is met weemoed terugkijken en melancholie als onvervuld verlangen naar dat verleden kijken op een emotionele manier. ‘Een bitterzoet verlangen naar hoe het was, bijvoorbeeld in je jeugd. Ik denk daar onbewust iedere dag aan. Daarom wilde ik daar ook iets mee doen met mijn fotografie. Het kanaliseren van juist die gevoelens.’

Dat doet hij helemaal in stijl. Coers schiet al zijn foto’s met een oude, analoge Mamiya camera met een standaard 80mm lens. ‘Die kocht ik op Marktplaats voor 200 euro. Ik heb nog veel meer oude camera’s liggen, maar gebruik deze het meest.’ Voor het beoogde nostalgische effect gebruikt hij een speciaal soort film, die de kleuren heel warm, roodkleurig maakt. Heel zelden gebruikt hij een flitser of een grote paraplu van 180 centimeter.

AI beelden

In zijn derde serie POST duikt hij eveneens in het verleden. Nu van zijn Indische opa en familie en probeert zichzelf in die tijd te plaatsen met behulp van AI gegenereerde beelden. ‘Toen mijn opa overleed bekeek ik oude fotoalbums en vroeg me af hoe het zou zijn om in die tijd te leven en hoe hij zijn oorlogstrauma's verwerkte.’ Daarbij gaf hij zichzelf veel creatieve vrijheid wat interpretatie van de oude foto’s betrof. ‘Hoewel het eindproduct gemaakt is door een AI robot, zijn de foto’s heel intiem geworden. Zoals ik wilde.’

De serie POST is in 2023 getoond o.a. bij Springboard Art Fair Utrecht, Unseen Amsterdam en diverse galeries in onder andere Bologna, Milaan, Oslo. De serie werd geprezen door de jury tijdens de OD Photo Prize 2023 en is geselecteerd in het Foam talentprogramma 2024, waarmee de serie ook op tournee gaat.

Droomwereld

Coers wil de kijker meenemen in zijn nostalgische droomwereld. Die hij creëert door bepaalde situaties, kleurgebruik en cinematografische sfeer. ‘Ik ensceneer niets, maar druk af als ik bijvoorbeeld de juiste houding zie. Of als er bij mij een melancholische emotie van onbewust verlangen wordt opgeroepen door mooi zonlicht of een bepaalde locatie.’ Denk bijvoorbeeld aan een liggende houding zoals van de bevallige vrouw in het schilderij Olympia van Manet. Maar hij haalt ook zijn inspiratie uit het intiem gevoelige en kleurrijke werk van fotograaf Harley Wear of schilder Gustav Klimt. ‘Naar dergelijke kenmerken zoek ik tijdens het fotograferen en selecteren.’ Hoewel hij in eerste instantie puur voor zichzelf fotografeert, vindt Coers het fijn als de kijker in zijn beelden ook herinneringen terugvindt.

Buitenland

Inmiddels is hij bezig met een nieuw project: oude kamerschermen. Deze serie gaat over Indonesië en het overbrengen van trauma’s van generatie op generatie. ‘Hoe werden die schermen gebruikt om verhalen te vertellen? Ik wil daar mijn verhalen op projecteren.’ Daarnaast werkt hij veel voor commerciële klanten en hoopt daarvoor veel naar het buitenland te gaan. Zijn vrije werk staat dit jaar en het jaar daarop in de belangstelling. Zijn werk wordt in 2024 tentoongesteld in Duitsland (München en Eschborn) en op diverse plekken in Amsterdam. En Coers laat het niet bij fotograferen, want met de band Indigo Pastel, waarin hij gitaar speelt, treedt hij bijvoorbeeld 8 maart op tijdens het Grasnapolsky festival.