De voordelen van middenformaat
De middenformaat camera maakt gebruik van een groter negatief- of sensorformaat dan een kleinbeeldcamera, en kleiner dan een grootformaat camera. In de analoge tijd waren de meest gebruikte negatiefformaten 4,5 x 6 cm, 6 x 6 cm en 6 x 7 cm. Door het grotere negatiefformaat is het mogelijk om hiervan grotere afdrukken te maken voordat de korrel van de film zichtbaar wordt. In de digitale fotografie zijn middenformaatcamera's in opkomst, Fujifilms is sinds een aantal jaren ook in deze markt gestapt.
Een paar jaar geleden introduceerde Sony een 50 megapixel sensor op middenformaat. Dankzij het gebruik van CMOS-technologie was die niet alleen goedkoper om te maken dan de CCD-sensor die tot dan toe standaard was in middenformaat; de sensor bood ook een groter ISO-bereik en was daardoor ook buiten de studio bruikbaar. Deze sensor veroverde snel de markt. Doordat deze sensors door verschillende fabrikanten worden opgenomen, wordt de prijs enigszins gedrukt en komen middenformaatcamera's in het bereik van meer fotografen. Door geen spiegel te gebruiken in de camera’s (dat hadden de analoge oudere broertjes ook al niet) worden de kosten nog wat meer beperkt. Immers, minder bewegende onderdelen.
Wat kun je ermee?
Een middenformaat camera levert je een enorm aantal megapixel op. De Fujifilm GFX 50S heeft een 51,4mp CMOS sensor die met een formaat van 43,8 x 32,9mm wel 1,7 keer groter is dan een 35mm full-frame sensor. Wat heb je daar nu concreet aan? Er zijn eigenlijk vier gebieden waar de prestaties van een middenformaat betere prestaties levert dan een fullframe camera: ruis in slechte lichtomstandigheden, dynamisch bereik, kleine scherptediepte (onderwerp isoleren) en resolutie dus.
Ruis in slecht licht
Met dezelfde diafragmaopening en sluitertijd dan een andere sensor, is een grotere sensor opengesteld aan meer licht. Uiteraard wordt er evenveel licht op de lens geprojecteerd, maar de grotere sensor heeft meer oppervlakte om het licht op te nemen. Meer licht betekent dat er minder kans op ruis ontstaat, doordat minder licht zomaar willekeurig terechtkomt. In theorie, want helaas zijn er voor veel middenformaatcamera's nog niet veel snelle lenzen beschikbaar.
Dynamisch bereik
Op elke sensor valt, in dezelfde omstandigheden, dezelfde hoeveelheid licht. Met dezelfde diafragmaopening en sluitertijd kan een grotere sensor, zoals vastgesteld, meer licht opvangen. De meeste sensoren van eenzelfde generatie hebben ongeveer dezelfde licht tolerantie, dezelfde capaciteit per unit area. Maar, een grotere sensor heeft een groter deel gereserveerd voor een specifiek element, dus kan meer licht per scène element tolereren voordat er ‘clipping’ optreedt. Dat betekent dat bij dezelfde belichting, ondanks het clippen van highlights op een zeker punt, een grotere sensor de schaduwen beter zal renderen met meer licht, en dat bepaalt nu juist het totale dynamisch bereik. Minder ruis in de schaduwen dus en een groter dynamisch bereik.
Scherptediepte
In theorie zou een middenformaat camera een kleinere scherptediepte moeten kunnen bewerkstelligen. In de praktijk valt dat, door de minder grote ontwikkeling van snelle objectieven, wel mee. Een fullframe camera heeft veel meer objectieven, waar hele goede tussen zitten. Voor een middenformaat is dat nu nog anders, dus voor meer isolatie van een onderwerp hoef je niet perse naar een middenformaat uit te wijken.
Resolutie
Wanneer je twee verschillende formaten sensors hebt met hetzelfde aantal pixels, dan zou de kleinere meer vragen van het objectief. (Meer lijnen per mm). Een grotere sensor heeft een groter oplossend vermogen en kan dus makkelijker de informatie van eenzelfde scène verwerken dan een kleinere sensor. Een 50mp middenformaat zal dus inderdaad scherpere foto’s opleveren dan een 50mp fullframe. Qua resolutie zal een middenformaat altijd beter presteren dan kleinere sensors, met een vergelijkbaar objectief.
Nadelen
Omdat middenformaat lange tijd niet heel mainstream was, hebben de meeste fabrikanten vooral geïnnoveerd op het gebied van fullframe. Daarom zijn bijvoorbeeld de objectieven daarvoor steengoed. Of je op dit moment dus daadwerkelijk veel betere foto’s maakt met middenformaat is de vraag. Maar, gezien het feit dat verschillende fabrikanten het oppakken en Sony’s CMOS sensor het goed doet, kan dat niet lang duren.
Lees meer
