Iconisch beeld van de week

Iconisch beeld

Wat maakt een beeld iconisch? Waarom kunnen we sommige nieuwsfoto’s na slechts eenmaal te zien niet meer loslaten? 

Dat de kracht van fotografie in media door de jaren heen zo inmens is, komt voor niemand als een shock. Met de opkomst van meer en meer fotojournalisme in het begin van de jaren 50 veranderde het beeld van de traditionele 'press'. Een verhaal werd ineens zoveel sterker, zoveel echter en vooral zoveel dichterbij voor een ieder die het las. Je kon een verhaal over de oorlog niet meer puur lezen en vergeten, de beelden die bij een artikel hoorde zorgde daar wel voor. 

Naarmate camera's meer handbaar werden en films en objectieven meer in staat waren om moeilijke onderwerpen te kunnen fotograferen, werden de locaties waar journalisten heen gestuurd werden lastig en gevaarlijk. Mensen konden zich van de een op andere dag meer inleven in wat er gebeurde in een conflictgebied aan de andere kant van de wereld. Het is daardoor ook geen toeval dat de meest iconische foto's vaak ook de meest hartverscheurende zijn. Menselijk drama doet het in de media nou eenmaal altijd 'goed'. Het geeft de lezer een gevoel van misplaatst voyeurisme, en geeft soms het gevoel dat ze iets zien wat niet voor hun ogen bedoeld was. 

Ondanks dat deze eerste foto in de nieuwe rubriek een oorlogs beeld is, zullen we hier niet elke week op focusen. 

War is Hell

- Larry Wayne Chaffin 'lacht' voor de camera tijdens de vietnam oorlog. 18 Juni, 1965.

De wereldberoemde foto hierboven is in 1965 genomen door fotograaf Horst Faas, tijdens zijn tijd in de Vietnam oorlog. Het laat ons een jonge soldaat zien die niets liever wil dan naar huis gaan.

De boodschap op zijn helm 'War is Hell' is de houding die vrijwel iedere soldaat in zijn peloton met hem deelde. De jongens wilde de oorlog niet voeren. Ze werden opgeroepen en hadden geen keus. Vele van hun lieten ouders, broers, zussen en vrienden achter om een oorlog te steunen waar ze zelf niet achterstonden. Veel van de foto's uit dit tijdstuk laten soldaten zien met tekst op hun helm. Een boodschap aan de president die ze verrachte, omdat ze weg waren gezonden naar een gebied waar niemand wilde zijn. 

Wat dit beeld zo enorm iconisch maakt is het contrast. De jongen zelf zou zonder de soldaat outfit en helm zo met dit portret in een schoolboek kunnen staan. Dit komt voornamelijk door zijn ogen en glimlach. Het blijkt niet gelijk uit zijn blik dat er iets mis is in dit beeld. Tot je de tekst op zijn helm ziet en beseft dat dit een jongen is die waarschijnlijk al actie heeft meegemaakt. Misschien zelfs vrienden en collega's heeft verloren. De onschuld in zijn ogen staat in sterk contrast met alle kleine details die zich verstoppen in de foto. 

De identiteit van de soldaat was voor een lange tijd onbekend. Pas na zijn overlijden in 1985 werd zijn naam vernoemd bij het historische beeld. Larry Wayne Chaffin was 19 toen de foto genomen werd en bevond zich op dat moment ongeveer een jaar in Vietnam. 

De Quote 'War is Hell' komt van generaal William Tecumseh Sherman terwijl hij in 1879 een speech gaf aan zijn peleton op de Michigan Military Academy;

“I’ve been where you are now and I know just how you feel. It’s entirely natural that there should beat in the breast of every one of you a hope and desire that some day you can use the skill you have acquired here. Suppress it! You don’t know the horrible aspects of war. I’ve been through two wars and I know. I’ve seen cities and homes in ashes. I’ve seen thousands of men lying on the ground, their dead faces looking up at the skies. I tell you, War is Hell!“.

Horst Faas

Faas werd geboren in Berlijn in 1933, en zijn leven stond voornamelijk in het teken van de oorlog in Vietnam. Zijn fotografie leverde hem in zijn leven meerdere onderscheidingen op, waaronder een 'Pulitzer Prize'.

Los van de foto's die Faas zelf maakte voor meerdere kranten en tijdschriften was hij vanaf 1962 tien jaar lang verantwoordelijk voor het aansturen van fotografen vanuit Saigon. Deze groep jonge fotografen zouden later bekend staan als 'Horst's Army'. Hij voorzag ze van camera's, lenzen en andere fotografie spullen en motiveerde ze om de wereld te laten zien wat er gebeurde, en vooral wat er moest veranderen. 

De bekendste naam die uit 'Horst's Army' voortkwam was Nick Ut, de maker van de beroemde World Press Photo van het meisje dat schreeuwend wegrend van een napalm aanval in Saigon. Een ander verschrikkelijk iconisch beeld die eventueel een volgende editie in bespreking komt.