Review: Olympus OM-D E-M5

In de jaren zeventig van de vorige eeuw zag de eerste Olympus OM-camera het levenslicht. De analoge toestellen verschenen in vele varianten, tot 2002 werden er OM-camera’s geproduceerd. Met de OM-D E-M5 blaast Olympus de serie nieuw leven in. De retro-behuizing is voorzien van afdichtingen tegen stof en water. Ook de bijbehorende grip en de nieuwe 12-50mm f/3.5-6.3 zoom zijn weersbestendig, waardoor je in slechte omstandigheden op pad kunt.

Klassieke behuizing

Het is een kwestie van smaak, maar cameraliefhebbers kunnen de klassieke behuizing van de OM-D E-M5 waarschijnlijk wel waarderen. De camera is zeer compact en voelt hoogwaardig aan. Aan de achterkant van de behuizing heeft Olympus een soort ‘thumbs up’ geïntegreerd. Een stukje materiaal dat uitsteekt, waar je je duim tegenaan kunt klemmen voor meer houvast.  Voor Leica-camera’s en de Fuji X100 bestaat dit al in de vorm van een optioneel accessoire, het is een slimme zet van Olympus om het meteen in de body te integreren.

Beeldstabilisatie

Een ander speerpunt van de OM-D is het unieke vijfassige beeldstabilisatiesysteem. De meeste gestabiliseerde sensoren kunnen trillingen over de horizontale en verticale as corrigeren. De OM-D doet daar een flinke schep bovenop, in onderstaande afbeelding zie je een grafische weergave van het systeem.

Olympus belooft vijf stops winst, belangrijker zijn de praktijkresultaten (klik voor onze uitgebreide ervaringen en testresultaten). Die stellen niet teleur, met gunstige omstandigheden halen we de opgegeven vijf stops. Wil je wat meer zekerheid ga dan uit van drie a vier stops. Uitstekende cijfers voor beeldstabilisatie in de camera.

De behuizing van de OM-D heeft één ietwat vreemd probleem: hij maakt geluid. In een stille omgeving hoor je de camera zachtjes zoemen, alsof er een ventilator aan staat. Echt storend kunnen we het niet noemen, je hoort het alleen als je heel dicht bij de camera bent en er vrijwel geen omgevingsgeluid is. Omstanders zullen het niet horen in ieder geval. Waarschijnlijk is de geavanceerde beeldstabilisatie oorzaak van het geluid, die uitschakelen maakt echter niets uit, je blijft de camera horen.

Update (2 oktober 2012): Olympus heeft de OM-D E-M5 stil weten te krijgen met een firmware-update, het zoemende geluid is verdwenen na de update naar firmware 1.5.

Bediening

Olympus staat bekend om de vele instelmogelijkheden op haar camera’s en de OM-D is daar geen uitzondering op. Je kunt met gemak verdwalen in de vele menuopties en custom-functions. Weet je eenmaal alles te vinden, dan kun je de camera compleet naar wens instellen. Van de draairichting van de wieltjes tot de functie van de filmknop (handig als je nooit of zelden filmt met je camera, je hebt er dan een extra knop bij om bijvoorbeeld snel de iso-waarde te veranderen).

Boven- en achterop de camera vind je een Fn-knop, voor een functie naar keuze. Die achterop de camera is bijvoorbeeld in te zetten voor het vastzetten van de belichting (ae-lock), daarvoor ontbreekt een standaardknop. Naast de vele instelbare knoppen kun je de camera ook via het touchscreen bedienen. Het ‘Live SCP’-snelmenu is daar zeer geschikt voor. In dit overzicht krijg je de meest gebruikte functies voorgeschoteld. Met je vinger selecteer je een functie, door aan het voorste draaiwieltje te draaien verander je de waarde.

De OM-D is een kleine camera, maar heeft desondanks een grote hoeveelheid knoppen. Heb je grote handen, dan voelt het bedienen van de camera soms wat priegelig aan. Gelukkig zijn de belangrijkste functies zoals de mode-knop en de draaiwielen voor diafragma en sluitertijd of belichtingscompensatie goed te vinden en te bedienen op de tast.

Beeldkwaliteit

De relatief kleine mft-sensor met cropfactor van 2x bleef altijd een beetje achter bij de concurrentie met apsc-sensor als het gaat om ruiswaarden en dynamisch bereik. Olympus heeft voor de OM-D E-M5 een compleet nieuwe 16-megapixelsensor uit de kast getrokken en de resultaten zijn opzienbarend. Op gebied van ruisprestaties en details kan de chip zich meten met de 16-megapixelsensor in de zeer goed presterende Sony NEX-5N. De resultaten zijn zichtbaar beter dan die van de Panasonic GX1, die eveneens een 16-megapixelsensor met dezelfde afmetingen heeft.

Ook als je de OM-D vergelijkt  met de Pen-camera’s zijn de verschillen flink. Ondanks het gestegen aantal pixels presteert de nieuwe sensor beter. Dat wordt nog veel duidelijker als je naar het dynamisch bereik gaat kijken; de OM-D scoort zeer indrukwekkend. Schaduwdetails en hooglichten blijven goed behouden. In de raw-bestanden zit zeer veel detail, de nieuwe Olympus mag meedoen met de betere aps-c-camera’s op dit vlak. Zeker ten opzichte van de vorige generatie mft-camera’s is dit een grote stap voorwaarts.

In de praktijk zien we op iso 800 wat korrel verschijnen, vanaf iso 1600 komt daar kleurruis bij kijken. Die is echter eenvoudig weg te werken met een raw-converter. De resultaten blijven tot iso 6400 dan goed gebruikbaar. Er blijft korrel zichtbaar na het wegwerken van de kleurruis, maar ook details blijven behouden. Op de hoogste iso-waarden van 12.800 en 25.600 gaat de detaillering flink omlaag. Deze waarden kun je beter ontwijken of alleen gebruiken voor kleine afdrukken en webafbeeldingen.

In onderstaande afbeelding zie je de ruisprestaties van de Olympus OM-D E-M5. De foto's zijn geschoten in raw en met Lightroom 4 omgezet naar jpg in de hoogste kwaliteit. Bij de omzetting is de standaardwaarde van '25' kleurruisreductie gebruikt.

Kant-en-klare resultaten

De gevorderde fotograaf doet z’n nabewerking waarschijnlijk liever achteraf. Toch zijn we gecharmeerd van de mogelijkheden die Olympus heeft ingebouwd om direct goede jpg’s uit de camera te toveren. Natuurlijk zijn er de populaire Art Filters, met onder andere een nieuwe zwart-witvariant van het Dramatic Tone-filter (een wat overdreven hdr-achtig effect). Het korrelig zwart-witfilter blijft onze favoriet. Handig is dat je tegelijkertijd in raw kunt schieten, zodat je ook een ‘onaangetast’ bestand overhoudt.

Nieuw is de Tonal Curve, standaard toegewezen aan de Fn-knop bovenop de camera. Een druk hierop tovert een curve in beeld, met de draaiwieltjes kun je schaduwpartijen oplichten en hooglichten tegenhouden. Het resultaat zie je direct op het scherm of in de zoeker. Erg handig om sterke contrasten in bedwang te houden. Bovendien kwamen we zo’n functie nog niet eerder tegen op andere camera’s.

Touchscreen en evf

De OM-D EM-5 is voorzien van een flink helder oledscherm dat je kunt kantelen. Volledig uitklappen behoort niet tot de mogelijkheden. Het scherm laat felle kleuren zien, maar geeft een wat groenige waas. Hoewel je het scherm kunt instellen op ‘vivid’ of ‘natural’ en ook de kleurtint aan kunt passen, lukt het ons niet om een neutraal beeld op het oledscherm te toveren.

Gelukkig laat de elektronische zoeker, die gebruik maakt van de ‘gewone’ lcd-techniek, een stuk natuurlijker beeld zien. Bovendien heeft deze een hogere resolutie van 1,44 miljoen beeldpunten. De zoeker is helder en gedetailleerd en heeft weinig last van storingen zoals ‘tearing’ bij snelle bewegingen. Een oogsensor schakelt de zoeker automatisch in als je het toestel naar je ogen beweegt.

Snelheid

Met de komst van de Pen E-P3 schroefde Olympus de snelheid van de contrast-autofocus flink op. De OM-D presteert nog beter. Hoewel Olympus belooft dat de OM-D de strijd met highend spiegelreflexen aankan, vinden we dat bij minder licht niet opgaan. De OM-D heeft het dan moeilijker met het vinden van de juiste focus. Desalniettemin is het zeker de snelst scherpstellende compacte systeemcamera die je momenteel kunt kopen.

Met maximaal 9 beelden per seconde is de camera bovendien erg snel. In deze stand kun je echter niet continu scherpstellen. Wil je wel C-AF gebruiken, dan moet je genoegen nemen met 4.2 bps, nog steeds een respectabele snelheid. Bovendien weet de camera dit aardig lang vol te houden, je kunt met deze snelheid 15 foto’s maken in raw-kwaliteit voordat de buffer volloopt en de snelheid daalt. De batterij is goed voor zo’n 330 foto’s. Is dat niet genoeg, dan kun je een extra accu kwijt in de optionele batterijgreep en komt het totaal op 650 beelden.

Snelheid met Sandisk SD EXtreme Pro 95MB/s 8GB

We meten de snelheid waarmee de camera 15 foto’s in jpg of raw maakt én wegschrijft. De tijd gaat in bij het maken van de eerste opname, we stoppen als alle 15 foto’s zijn weggeschreven naar de geheugenkaart.

• 15 beelden (RAW): ca. 8,7 seconden
• 15 beelden (JPG): ca. 7,1 seconden

Filmfunctie

Als je gaat filmen met de OM-D kom je er vrij snel achter dat Olympus dit niet als een speerpunt van de camera ziet. Je krijgt volledig handmatige controle, maar je kunt alleen met 30 bps filmen. Wil je serieus aan de slag met video, dan heeft de OM-D niet zoveel te bieden. Op dat vlak is en blijft de Panasonic GH2 heer en meester. Video’s uit de OM-D zijn wel direct scherp en kleurrijk, handig als je snel een filmpje wil produceren en niet met nabewerking aan de slag wil gaan. 

Tijdens het filmen kun je de iso-waarde opvoeren tot maximaal 3200. De beelden zien er dan nog goed uit, Olympus weet de ruis goed weg te werken. Ook de beeldstabilisatie in de behuizing doet zijn werk goed tijdens het filmen.

Testfoto's

In onderstaande slideshow vind je een aantal testfoto's in volledige resolutie. De foto's zijn geschoten in raw en omgezet naar jpg met Lightroom 4, zonder verdere bewerkingen. Scherpte en kleurruisreductie staan ingesteld op de standaardwaarde van 25. Alle foto's zijn geschoten met het 12-50mm-objectief. Download de testfoto's in volledig formaat via de menu-optie.

Live Bulb

Een unieke functie van de OM-D is ‘Live Bulb’. Een bulb-functie is op veel camera’s te vinden; bij gebruik hiervan blijft de sluiter net zo lang openstaan als dat je de sluiterknop indrukt. Handig om bijvoorbeeld vuurwerk te fotograferen of nachtopnamen te maken. Nadeel van een ‘gewone’ bulb-functie is dat je op het scherm van de camera niet ziet wat er gebeurt. Olympus heeft dat met de Live Bulb-functie opgelost: terwijl de sluiter open staat wordt ook het scherm van informatie voorzien. Je ziet ‘live’ hoe de foto belicht wordt. Hoe langer de sluiter open staat, hoe lichter het beeld wordt. Fotografeer je vuurwerk, dan zie je het resultaat direct op het scherm verschijnen. Helemaal ‘live’ is het beeld echter niet, het wordt maximaal 24 keer ververst, met minimale tussentijd van 0,5 seconden. Deze verversingstijd kun je instellen, je kunt bijvoorbeeld ook om de 5 seconden een ‘update’ weergeven van het resultaat.

Conclusie

Met de OM-D E-M5 tilt Olympus het Micro Four Thirds-systeem naar een hoger niveau. Niet alleen door de fraaie weersbestendige behuizing, de uitgebreide instelopties en een uniek beelstabilisatiesysteem, met name de vernieuwde sensor zorgt ervoor dat de OM-D mee kan doen in de top van het segment. De nieuwe sensor laat betere ruisprestaties en een veel beter dynamisch bereik zien dan de voorgaande generaties en dat is een welkome verrassing. De filmfunctie heeft wat minder aandacht gekregen, we missen de mogelijkheid om in 24 fps te schieten. Als fotografencamera is de OM-D echter zeer overtuigend, we durven dan ook te stellen dat dit de beste mft-camera is van het moment en hij de concurrentie met de andere high-end compacte systeemcamera’s goed aankan.

Deze review verscheen eerder in DIGIFOTO Pro 1.2012.