Fotografie en privacy: wat mag wel en wat mag niet?

Wie bezit portretrecht?

Afgelopen week ontving de redactie een vraag van een voor dit artikel geanonimiseerde moeder. Haar kind was samen met een vriendin op de foto gezet en ingezonden voor het weerbericht. Ze vond het een prachtige foto, maar ze had hier nooit toestemming voor gegeven en vroeg zich af of dit wel zomaar mocht. De fotograaf in kwestie had foto's upgeload in onze gallery en derhalve kwam ze bij ons uit.

Dan zit je natuurlijk met een heikele kwestie, want als platform zijn ook wij aan de privacy regels gebonden en mogen wij ook niet zomaar een e-mailadres van één van onze lezers weggeven. We hebben de fotograaf gevraagd of deze contact wilde leggen met de moeder, deze gaf aan dat zijn broer de foto had gemaakt, maar dat deze wel volledig in zijn recht stond en dat hij altijd voorzichtig omging met privacy gegevens. Hoe zit dit nu precies?

AVG, fotografie, privacy en portretrecht

Als fotograaf portretteer je mensen en heb je derhalve te maken met persoonsgegevens. Een foto wordt gezien als een persoonsgegeven en in speciale gevallen zelfs als een bijzonder of een gevoelig persoonsgegeven. In de basis zit je altijd veilig als je met de geportretteerde in kwestie een verwerkingsovereenkomst hebt gesloten, waarin is vastgelegd wat er met de foto's gedaan mag worden. In de praktijk is dit echter zeker niet altijd haalbaar; stel je maar eens voor dat je een evenement fotografeert. Je zou dan voor de duizenden bezoekers die het evenement bezoeken een persoonlijke verklaring moeten hebben met daarin vastgelegd wat je er mee mag doen en in welk geval. Dit is zeker niet mogelijk om dit in elk geval vast te leggen.

Fotografie & privacy: gerechtvaardigd belang

Er is dan ook zoiets als gerechtvaardigd belang. Wat wordt er verstaan onder gerechtvaardigd belang in fotografie? Als fotograaf gebruik je meestal de grondslag 'gerechtvaardigd belang.' Dit wil zeggen dat er altijd een afweging gemaakt zal moeten worden tussen jou belang als ondernemer en fotograaf en het privacybelang van degene die je portretteert. Op het moment dat iemand een evenement bezoekt en jij maakt daarvan foto's, dan is het een gerechtvaardigd belang als de organisatie foto's van dit evenement publiceert. Als deze zelfde foto's worden gebruikt voor bijvoorbeeld een reclame, dan is dit een ander verhaal. Ondanks dat iemand het evenement heeft bezocht, wil dit niet zeggen dat deze persoon zich leent om ook reclame te maken voor dit evenement.

Als fotograaf is het dan ook zeker mogelijk om portretten te maken, zolang het aannemelijk is dat je hierbij het privacybelang van de geportretteerde hebt meegenomen. In enkele situaties is het meteen duidelijk: in het geval dat er sprake is vaan schaarsgekleedheid, naaktheid of bijvoorbeeld bij het fotograferen van een koppel is het duidelijk dat er hier sprake is van een privé situatie en dat er dus niet zomaar foto's gemaakt mogen worden.

Maar in het geval van kinderen kan dit soms een wat moeilijkere kwestie zijn. In het kader van kunst en/of journalistiek, mag je een heleboel weergeven, zolang hier geen commercieel belang bij gemoeid is. Maar met de huidige discussie ook rondom YouTube, waar blijkt dat een pedofilienetwerk comments plaats onder video's met kinderen in onhandige houdingen, kunnen hele onschuldige foto's en video's de kinderen toch indirect schade berokkenen. In een dergelijk geval weegt het recht van de geportretteerde zwaarder dan het recht van de fotograaf. Ons advies zou dan ook zijn om met foto's van kinderen, dan ook extra op te letten. Samengevat:

Portretten publiceren: wanneer mag het wel en wanneer mag het niet?

Het publiceren van portretten mag in veel gevallen wel in het kader van gerechtvaardigd belang. Dit is het geval wanneer er sprake is van kunst of journalistiek. Zodra er een commercieel belang bij is, mogen foto's niet zomaar gebruikt worden. Als er duidelijk sprake is van het maken van een portret in de privé sfeer: zoals het maken van een portret van een schaarsgekleed iemand dan weegt het belang van de geportretteerde zwaarder dan dit van de fotograaf en mogen de foto's niet gepubliceerd worden. Kinderen mogen zeker geportretteerd worden: wel is er extra waakzaamheid nodig bij het plaatsen van kinderen in bovengenoemde houdingen die verkeerd geïnterpreteerd kunnen worden. Een rechter zou dan kunnen oordelen dat het belang van de geportretteerde zwaarder weegt dan het (artistiek) belang van de fotograaf.

Wil je zeker weten dat je jouw fotografie kan publiceren? Maak afspraken met de geportretteerde.

Keywords: privacy, privacy kinderen bij fotografie, privacy bij fotografie.