Review: Canon 24-70mm f/4L IS vs 24-105mm f/4L IS

In Canon's aanbod van L-zooms kun je onderscheid maken in grofweg twee series: zoomobjectieven met een maximale lensopening van f/4 en van f/2.8. Voor de standaardzoom's bestond de keuze lange tijd uit een 24-70mm f/2.8L zonder stabilisatie en een 24-104mm f/4L mét IS. Onlangs is daar een derde optie bijgekomen, een 24-70mm f/4L die eveneens over optische stabilisatie beschikt.

Op papier is de Canon 24-105mm f/4L IS USM de betere van de twee. Vrijwel alle specificaties zijn gelijk, maar je krijgt een groter bereik. Wel heeft de 24-70mm het voordeel dat deze wat compacter en lichter is. Verder beschikt de EF 24-70mm f/4L IS over een macrofunctie met maximale vergrotingsfactor van 0,7x.

Die Macrofunctie is wat bijzonders, want de maximale vergroting komt dicht in de buurt van die van echte macro-objectieven. Voor het sporadisch maken van macro's is deze 24-70mm zeker een oplossing, je spaart immers de kosten van een specifiek macro-objectief uit. Wel is de kortste werkafstand ongemakkelijk kort, je onderwerp komt gevaarlijk dicht in de buurt van het frontelement. Ook is de maximale lensopening een stop kleiner dan die van échte macro-objectieven waardoor je eerder je heil zal moeten zoeken in kunstmatige uitlichting van je onderwerp.

Het verschil tussen de maximale vergroting van beide objectieven is enorm.

Behuizing en autofocus

De bouwkwaliteit van beide objectieven, is zoals we gewend zijn van Canon's L-serie, zeer goed. De gebruikte materialen voelen hoogwaardig en duurzaam aan en de zoom- en scherpstelringen draaien soepel. Beide objectieven beschikken over 'weathersealing' en kunnen in combinatie met (semi-) professionele toestellen ook tijdens een regenbui worden gebruikt.

Wat de objectieven eveneens delen is de USM-scherpstelmotor. Deze doet zijn werk vlot en in stilte. Ook met de autofocus ingeschakelt kun je altijd de scherpstelling manueel bijstellen, mocht de situatie daar om vragen. Nieuw is de mogelijkheid om de 24-70mm te 'locken' in de 24mm-stand. Zo voorkom je dat het objectief ongewild uitschuift in je tas of terwijl de camera aan je schouder bungelt. Niet een probleem waar wij tegenaan gelopen zijn, het knopje bleef dan ook onaangeroerd.

Prijs

Pak de adviesprijzen van beide objectieven erbij en je zult enigszins verbaast zijn. De nieuwe 24-70mm f/4L IS USM heeft een adviesprijs van 1599 euro en is daarmee duurder dan EF 24-105mm f'4L IS, die een adviesprijs heeft van 1439 euro. We horen je al denken: de 24-105mm is toch veel goedkoper? Inderdaad, de (web)winkelprijs ligt fors lager, je haalt dit objectief al in huis vanaf 750 euro.

Ook de 24-70mm f/4L wordt voor minder dan de adviesprijs verkocht, maar de verschillen zijn minder groot. De laagste prijs is momenteel zo'n 1360 euro. Wellicht dat de verkoopprijs in de toekomst verder zal dalen. Vooralsnog gaapt er echter een groot financieel gat tussen beide objectieven.

Dan blijft er eigenlijk maar één reden over waarom de 24-70mm duurder zou zijn: beeldkwaliteit. Canon's 24-104mm f/4L IS USM heeft een prima reputatie, al heeft het objectief ook een aantal bekende zwakke plekken. Zo zijn met name op 24mm de vervorming en vignettering vrij fors. Ook de hoekscherpte is bij grote lensopeningen lang niet altijd uitstekend. We verwachten dan ook dat de 24-70mm het op dat punt beter doet. Sterker nog, de 24-70 moét het beter doen om überhaupt bestaansrecht te hebben.

Scherpte in de groothoekstand

De nieuweling maakt meteen goede sier, de scherpte van de 24-70mm f/4L IS USM is op 24mm bij diafragma f/4 duidelijk beter dan de 24-105mm f/4L IS USM. Met de scherpte in het midden is bij laatstgenoemde niets mis, maar de scherpte in de hoeken is matig. De centrumscherpte van de 24-70mm is iets beter dan die van de 24-105mm, in het geval van de hoekscherpte is dat duidelijker zichtbaar. Nog altijd zijn de uiterste hoeken niet zo scherp als het midden, maar zo onscherp als bij de 24-105mm zijn ze niet. Wat ook opvalt is dat de scherpte tot ver vanaf het midden mooi constant blijft, pas in de uiterste hoeken wordt een afname in scherpte zichtbaar. Ter vergelijking, de afname van scherpte treedt bij de 24-105mm veel dichter bij het centrum op.

Bij f/5.6 neemt bij de 24-70mm f/4L de scherpte in het midden in beperkte mate toe, de hoeken worden duidelijk scherper. Genoeg voor het predicaat 'goed'. Op f/8 is de scherpte van de hoeken uitstekend. Ook bij de 24-105mm worden de hoeken scherper naarmate je het diafragma knijpt, al is 'minder onscherp' hier wellicht een betere woordkeuze. Zelfs bij de kleinste lensopening blijft een duidelijk verschil zichtbaar tussen de hoeken en het midden. Voor beide objectieven geldt dat vanaf f/11 de scherpte af begint te nemen door diffractie.

Scherpte op 50mm

Op 50mm zien we weinig verschil tussen de scherpte van beide objectieven in het midden en de extreme hoeken. De hoekscherpte is in beide gevallen niet optimaal, al geldt dat voor de 24-70mm alleen voor de uiterste hoeken terwijl de scherpte bij de 24-105m veel dichter vanaf het midden al afneemt. Kijken we naar het complete beeld in plaats van alleen naar het midden en de uiterste hoeken, dan wint de 24-70mm dan ook.

Sprekende resultaten zijn het echter allerminst. Ook bij kleinere lensopeningen wordt zowel de centrum- als de hoekscherpte nimmer zo goed als op 24mm, al zien we zeker een toename van de scherpte van f/4 tot f/8. De 24-105mm presteert nog teleurstellender. Ook hier enige verbetering bij het afstoppen van het diafragma, maar voor een objectief van dit kaliber vinden we de resultaten richting de randen en hoeken van het beeld teleurstellend.

Scherpte in het midden en in de extreme hoeken zeggen niet alles, zo bewijst deze afbeelding. Terwijl er tussen de extreme hoeken weinig verschil zit op f/8, is de 24-70mm enorm in het voordeel iets van de extreme hoeken af.

Scherpte op 70mm

Op 70mm hebben we over de EF 24-70mm f/4L IS niets te klagen. De scherpte in het midden is simpelweg erg goed en ook in de hoeken is de scherpte meer dan prima. Op f/5.6 zien we zelfs nog verbetering, de scherpte is dan ronduit uitstekend. Dat laat weinig verbetering voor f/8, maar dat is in dit geval niet erg. Wel blijven de écht extreme hoeken net wat achter bij de rest.  Qua centrumscherpte houdt de 24-105mm zijn kleine broertje bij, de hoekscherpte is echter beduidend minder. Pas vanaf f/8 durven we deze 'goed' te noemen.

Ook op 70mm scoort de 24-70mm duidelijk beter op de scherpte net buiten de extreme hoeken.

Nu presteren objectieven vaak het beste op de uiterste standen en voor de 24-70mm is dat logischerwijs 70mm. We hebben de 24-105mm ook getest op 105mm. De hoeksscherpte is op f/4 iets beter, maar meer dan voldoende kunnen we het niet noemen. Vanaf f/5.6 is hoekscherpte beter, maar niet zo goed als de hoekscherpte van de 24-70mm op 70mm bij f/5.6.

Vervorming

Zoomobjectieven die op 24mm geen vervorming hebben bestaan waarschijnlijk niet eens. Dat de 24-105mm vervorming heeft is dan ook niet vreemd, de mate waarin is echter voor verbetering vatbaar. Canon heeft daar gehoor aan gegeven, want de 24-70mm scoort zichtbaar beter. Richting 50mm verdwijnt de vervorming bij beide objectieven vrijwel compleet. Op 70mm blijft een klein beetje kussenvormige vervorming over. Deze is echter zo nihil dat het in de praktijk waarschijnlijk nooit zal opvallen.

Vervorming is de 24-70mm op 24mm niet vreemd, maar zo sterk als bij de 24-105mm is het niet.

Vignettering

Eveneens een kwaaltje van zooms met een flinke groothoekstand is vignettering. Met name bij grote lensopeningen is er stevig lichtverlies zichtbaar in de hoeken. De 24-105mm f/4L en 24-70mm f/4L vormen geen uitzondering. Helaas zien we op dit vlak maar een geringere verbetering bij de 24-70mm f/4L ten opzichte van de 24-105mm f/4L. De meeste vignettering is te zien op 24mm, maar ook op 50mm en 70mm is het zichtbaar. Opvallend is dat bij gelijke instellingen, het midden van het beeld op 70mm donkerder is dan op kortere brandpuntsafstanden. Beide objectieven laten dit verschijnsel zien.

In beide gevallen is vignettering logischerwijs het sterkst op f/4. Op 24mm is zelfs tot f/11 nog een gering lichtverlies in de hoeken te zien, op 50mm en 70mm is de vignettering vanaf f/5.6 al bijna weg en vanaf f/8 helemaal niet meer zichtbaar.

Chromatische Aberraties

Richting de hoeken heeft de Canon 24-105mm f/4L IS USM op 105mm flink last van chromatische aberraties. Met bijvoorbeeld Adobe Lightroom is dit overigens goed weg te werken, al kunnen de extreme correcties in sommige gevallen ook zichtbaar worden op ongewenste plekken. Gek genoeg wint de 24-105mm tussen 24mm en 70mm nipt van de 24-70mm. Beide laten overigens een beperkte hoevelheid aberraties zien in dat bereik en presteren daar dus prima.

Het is de 24-105mm die het meest last heeft van chromatische aberraties, maar gek genoeg alleen op 105mm. In het bereik 24-70mm is hij de 24-70mm f/4 zelfs nipt de baas.

Flare

Dat Canon uitstekende coatings heeft, blijkt wel uit de flare-bestendigheid van beide objectieven. We moeten wel heel erg ons best doen flare tevoorschijn te toveren en de hoeveelheid flare die we dan zien, een kleine groene vlek, is het vermelden amper waard. Schroef de zonnekap erop en in beide gevallen behoort flare tot de verleden tijd. Deze test hebben we overigens gedaan zonder filters, monteer je een uv- of ander filter, dan is de flaregevoeligheid daar voor een groot deel van afhankelijk.

Beeldstabilisatie

Canon voorziet beide objectieven van IS-beeldstabilisatie en dat is voor een standaardzoom een nuttige toevoeging. In de praktijk kunnen we met de 24-70mm iets langere sluitertijden halen. Toch blijft het een beetje 'gokken', soms zijn foto's bij langere sluitertijden wel scherp, in andere gevallen niet. Een nipte overwinning voor de 24-70mm op dit punt.

Bokeh

Hoewel we f/4 moeilijk een grote maximale lensopening kunnen noemen, kun je met een fullframe-camera zeker op de uiterste telestand en met het onderwerp niet te ver van de camera vandaan nog heel behoorlijk spelen met de scherptediepte. De kwaliteit van de bokeh van beide objectieven is prima. De onscherpte oogt zacht en rustig. Voor portretten is de 24-105mm iets in het voordeel door zijn langere brandpuntsafstand, de scherptediepte is op 105mm nou eenmaal kleiner dan op 70mm.

Op 70mm en bij maximale lensopening kun je nog prima spelen met scherptediepte. Deze foto maakten we met de 24-70mm f/4L

Conclusie

Canon heeft zijn huiswerk goed gedaan, de 24-70mm f/4L IS USM is op vrijwel alle fronten de 24-105mm de baas. Het is jammer dat het Canon niet gelukt is de vignettering en de scherpte op 50mm iets beter onder controle te krijgen, maar dat is dan ook het enige wat we aan te merken hebben op het objectief. Dankzij de stabilisatie, fraaie bokeh en de handige macro-stand is de 24-70mm een heerlijke alrounder, geschikt voor vele toepassingen.
Blijft over de aanschafprijs, daar kunnen we niet omheen. Die is namelijk wel erg fors voor een dergelijk objectief. Het verschil in adviesprijs met de 24-105mm mag dan relatief klein zijn, in de praktijk betaal je bijna het dubbele voor een 24-70mm f/4L IS USM. Ook de Tamron 24-70mm f/2.8 VC, dus met stabilisatie, is enkele honderden euro's goedkoper.

Canon's 24-105mm f/4L IS USM is de mindere van de twee, maar scoort zeker niet slecht. Gezien de prijzen waarvoor deze objectieven momenteel van eigenaar wisselen, krijg je simpelweg behoorlijk wat waar voor je geld. Net als zijn kleine maar duurdere broertje is de 24-105mm een veelzijdig standaardobjectief, die het gebrek aan macro weet te compenseren met wat extra telebereik.

Een winnaar aanwijzen is dan ook lastig. Kijken we puur naar de beeldkwaliteit, dan gaat de 24-70mm zonder twijfel met de trofee aan de haal. Onze portemonnee denkt daar echter heel anders over...

Beoordeling Canon 24-70mm f/4L IS USM

Beoordeling Canon 24-105mm f/4L IS USM