Weg met hyperfocale afstandstabellen!
Waarom scherpstellen op dubbele afstand de norm zou moeten zijn
Hyperfocale afstand
Om te zorgen dat een zo groot mogelijk gebied in de foto scherp wordt, gebruiken veel fotografen de hyperfocale afstanden, weergegeven in tabellen. In deze tabellen vind je een ideale afstand bij een bepaalde brandpuntsafstand en diafragma opening. De achtergrond van de foto is, als je de tabel volgt, ‘redelijk scherp’.
Probleem
Redelijk scherp betekent dat er een ‘cirkel van verwarring’ is toegestaan, in het Engels Circle of Confusion genoemd.Toen de hyperfocale tabellen voor het eerst werden opgemaakt, werd afgesproken dat een cirkel van verwarring van 0,03mm toegestaan was. Dat is de echte afmeting van onscherpte zoals die op je sensor gemeten zou worden.
Soort landschap
Nu is dat flink wat, in een tijd van verbeterde technologieën en enorme resoluties. Maar dat is nog niet eens het grootste bezwaar op hyperfocale afstandstabellen. Het grootste probleem is dat ze geen rekening houden met het soort landschap dat gefotografeerd wordt. Het is een soort one-size-fits-all, alle landschappen jn één, holadiee.
Dat is natuurlijk niet zo. Als je de hyperfocale afstandstabellen blind zou volgen, zou het kunnen zijn dat je op 8 meter, of ergens rond die afstand, moet scherpstellen bij een diafragmaopening van f/8. Maar misschien is het meest dichtstbijzijnde onderwerp dat interessant is wel veel verder naar achter, een bergtop in de verte. Dan is het onzin om de focus op 8 meter te leggen, toch?
Wat dan wel?
Hyperfocale afstand is vooral gericht is op een scherpe voorgrond, met een acceptabel verlies van scherpte naar oneindig toe. Je kunt ook stellen dat de cirkel van verwarring, het verlies in scherpte, bij de voor- en achtergrond gelijk zou moeten zijn. De cirkel van verwarring is niet alleen meer iets voor de achtergrond, maar wordt nu gedeeld met de voorgrond waardoor het onderwerp en het gebied eromheen scherper is. Of in elk geval kun je dat gebied zelf kiezen.
Hoe doe je dat?
Dat is eenvoudig, en wellicht is deze manier van scherpstellen beter en makkelijker voor landschapsfotografie in zijn geheel: double distance focusing. Dubbele afstand scherpstellen. Dit werkt heel eenvoudig: vind het dichtstbijzijnde onderwerp van interesse voor je foto. Schat de afstand in van de camera tot het onderwerp. Verdubbel deze afstand. Stel daar scherp. Als een interessant onderwerp 10 meter weg is, is de hyperfocale afstand 20 meter weg.
Altijd dubbel
Met deze manier van scherpstellen maakt het niet uit hoe groot de diafragmaopening is. Natuurlijk bepaalt deze wel de scherptediepte, dus voor landschappen waarin je een groot deel scherp wil hebben is het beter om een diafragmaopening te kiezen die bij landschap past, zoals ergens rond f/11. Maar het principe blijft hetzelfde, ongeacht diafragmaopening en brandpuntsafstand. En het houdt rekening met het soort landschap. De tabelletjes kunnen dus in de papierversnipperaar!
Lees ook:
Lees meer
