's avonds op pad met DIGIFOTO Pro Ambassadeur Ivo Mostert

Dit artikel is gepubliceerd in DIGIFOTO Pro 6. 2021, geschreven door: de redactie en met foto's van Ivo Mostert. Je kunt dit magazine zowel digitaal als op papier lezen. Het magazine is via onze webshop te bestellen.

Landschapsfotografie

Landschapsfotograaf Ivo Mostert reist graag om meer van de wereld te zien, nieuwe plekken te ontdekken en deze indrukken te combineren met zijn passie voor fotografie. Een paar jaar geleden begon hij ook met fotografie in eigen land en raakte hij steeds actiever op diverse fotografie platforms. Ivo houdt zich voornamelijk bezig met het fotograferen van natuur- en stedelijk landschap. Hij vertelt: ‘Landschapsfotografie is voor mij een combinatie van emotie en licht. Het spelen met licht en lijnen blijft hem boeien en inspireren. Dat juiste moment op de juiste plek, zoek ik zowel tijdens zonsopkomst als -ondergang. Het zorgt ervoor dat ik mijn eigen realiteit kan creëren en mijn eigen verhaal kan vertellen. Tijdens deze momenten kom ik helemaal tot rust en geniet ik van de omgeving.’ Deze stilte en rust zijn belangrijke kenmerken die we ook terugzien in Ivo’s foto’s.

Drukke steden in de avond- en nacht vind ik fascinerend. Gebouwen zijn dan fraai verlicht en in combinatie met het voorbijrazende verkeer, kun je spectaculaire foto's maken. Ik kwam voor het eerst echt met avond- en nachtfotografie in aanraking tijdens mijn bezoek aan Sydney, Australië. Het ‘s avonds fotograferen van de Harbour Bridge en de skyline is, zonder een goed statief, absoluut niet aan te raden. Gelukkig mocht ik destijds het statief van een andere fotograaf lenen en heb ik schitterende foto’s kunnen maken. Op deze bewuste avond is mijn interesse voor avond- nachtfotografie ontstaan. 

Avond- en nachtfotografie is een vorm van landschapsfotografie die je overal kunt uitvoeren. Een drukke stad met verlichting, een stil en verlaten dorp of een natuurgebied, zijn goede decors om je ‘s avonds in te bevinden. Voor dit artikel heb ik specifiek gekozen voor avondfotografie in de stad.  Bij het ‘s avonds fotograferen van steden, gelden dezelfde uitgangspunten als het gaat om voorbereiding, locatiekeuze en compositie. Veel van je gewoontes van overdag neem je gewoon mee in de nacht, al pakken sommige locaties ‘s avonds wel ineens anders uit, waarover later meer.

Een goede avond- nachtfoto bevat volgens mij een aantal aspecten. Ik ben zelf gek van reflecties. Dan moet je denken aan reflecties van het onderwerp in een plas water of een skyline weerspiegeld in een meer. Vaak fotografeer ik een skyline aan het water, maar dat is natuurlijk niet altijd een optie. Soms kun je juist de hoogte in. Misschien heeft een hotel een mooi dakterras, ken je iemand die in een flat woont of blijkt het mooiste uitzicht te zien te zijn vanaf het hoogste dek van een parkeergarage. 

Het begint met het hebben van een idee. Weten welke foto je wilt maken is bepalend voor je locatie, het tijdstip en de omstandigheden. Vooral die laatsten zijn belangrijk als het gaat om je planning en timing. 

Voorbereiding

Als mijn idee vast staat, start de rest van mijn voorbereiding. Ik maak gebruik van alle hulpmiddelen die we tegenwoordig hebben om te zorgen dat ik op de hoogte ben van de huidige en voorspelde omstandigheden. Denk hierbij aan diverse websites en applicaties, zoals; Photopills, Google Maps en diverse weerapps. Check van tevoren altijd de weersvoorspellingen, want je wil niet in de stromende regen fotograferen. Ik bepaal als eerste mijn locatie; waar en wat ga ik fotograferen? Ik zoek vaak naar locaties waarbij ik vanaf hoogte kan fotograferen (zonder drone) of naar een plek waar water aanwezig is om gebouwen in te laten spiegelen. Dit laatste kan je ook doen door gebruik te maken van plassen na een flinke regenbui, maar dat werkt alleen goed als er weinig wind is. Vaak maak ik gebruik van Google Maps en Streetview en bezoek ik de locatie meerdere keren, op verschillende tijdstippen, om te kijken hoe ik een onderwerp goed in beeld kan brengen. 

Wanneer ik de locatie heb bepaald, moet ik nog bepalen hoe laat ik er moet zijn. Net voor zonsopkomst en net na zonsondergang heb je vaak het mooiste licht, toch houdt het fotograferen na de zonsondergang niet op. Later op avond kleurt de lucht zwart en dit biedt weer hele andere perspectieven en zorgt voor een andere ambiance. Door een goede voorbereiding kun je toeval zoveel mogelijk uitsluiten. Toch zijn er situaties waarin je gewoon geluk moet hebben en je gebruik moet maken van de elementen die je op dat moment voor handen hebt. Stel, je komt in een regenbui terecht. Dan kan je bijvoorbeeld naar een station gaan om te fotograferen en wie weet ontstaan er na de regenbui mooie reflecties in de achtergebleven plassen. Zorg dus altijd voor een plan B en misschien zelfs een plan C. Maar natuurlijk is het geweldig als je eerste plan en idee klopt en zelfs nog beter uitpakt dan je eigenlijk had verwacht.

Locaties

In de avond ziet alles er anders uit. Een gebouw dat je overdag opvalt, loop je in de avond misschien voorbij omdat het niet goed verlicht is. Andersom komt het ook voor. Gebouwen die overdag saai ogen, kunnen met mooie verlichting juist in de avond spectaculair zijn. Avond- nachtfotografie kan dus heel verrassend zijn, zelfs in een omgeving die je al goed kent. 

Een van de belangrijkste belemmeringen is de toegankelijkheid van bepaalde locaties. Maak hierbij gebruik van je mogelijke netwerk en durf contact te leggen en stel de vraag of je er mag fotograferen. Een voordeel is juist de rust die de nacht biedt, er is bijvoorbeeld minder verkeer en hierdoor kun je makkelijker op bepaalde plekken komen. Gedurende de lockdowns van de afgelopen periode, was het vaak zelfs extra rustig. Let goed op wegafsluitingen, ook dit maakt bepaalde locaties toegankelijker. Belangrijke uitgangspunten blijven natuurlijk: neem geen onnodige risico’s en vraag altijd om toestemming.

Creativiteit

Geef je creativiteit de vrije loop. Bij avond- en nachtfotografie maak je veelal gebruik van lange sluitertijden. Door te spelen met bewegingsonscherpte van voorwerpen (motion blur), trekken de lampen van auto's en fietsen kleurrijke strepen door het beeld. Gebruik ook eens wat kleiner diafragma om de verlichting in je foto te veranderen in sterretjes. Deze elementen  kunnen je foto wat extra's meegeven.

Tools en technieken

Een essentieel gereedschap bij avond- en nachtfotografie is natuurlijk een statief. Bij deze vorm van fotografie kies je vaak voor voor veel scherptediepte. Dat bereik je door een klein diafragma van bijvoorbeeld f/8 of zelfs f/16 te kiezen. Dit zorgt ervoor dat sluitertijden van enkele seconden tot zelfs minuten geen uitzondering zijn. Naast het statief, is het gebruik van een afstandsbediening aan te bevelen. Door deze te gebruiken, voorkom je beweging die wordt veroorzaakt door het handmatig afdrukken van je foto.

Daarnaast maak ik in situaties die daar om vragen gebruik van een natural night filter. Vrijwel overal is kunstlicht en dat kan een nare zweem in je foto’s veroorzaken en dit type filter kan deze kleurzweem sterk verminderen. Deze filters zijn beschikbaar als schroeffilters, maar ook als voorzetfilters in een filterhouder. Je kunt ze dan zelfs combineren met andere filters. 

Een andere techniek die ik gebruik is High Dynamic Range (HDR). In de avond en nacht heb je al snel te maken met grote contrastverschillen. Je ziet dan donkere schaduwen en uitgebeten hooglichten in je foto. Dit kan je oplossen door een HDR foto te maken. Je maakt dan minimaal drie foto’s met verschillende belichtingen; een onderbelichte foto, een goed belichte foto en een overbelichte foto. Deze voeg je achteraf samen tot één geheel. De bedoeling hiervan is dat je de balans in het licht weer terug brengt en dat je een minder groot contrastverschil ziet.

Conclusie

Avond- en nachtfotografie is vooral heel erg leuk om te doen en het brengt een speciale ambiance met zich mee. Je bent niet beperkt tot alleen de zonsopkomst en of zonsondergang en het mooie licht dat je dan ter beschikking hebt. Avond- en nachtfotografie kun je eigenlijk altijd doen en dit in combinatie met de vele creatieve opties.

De dynamische omgeving van een station kan je extra accentueren door de lichtstrepen van het verkeer te gebruiken. Dit effect creëer je door te werken met lange sluitertijden. 

Camera Canon 5D Mark IV / Brandpunt 20mm / Sluitertijd 44,0 sec / Diafragma f/16 / ISO 100

Probeer eens een hoger standpunt. Dit geeft een ruimtelijker beeld van de stad. Ook hier heb ik getracht de lichtstrepen van het verkeer te gebruiken om de kijker te sturen naar het hoofdonderwerp van de foto.

Camera Canon 5D Mark IV / Brandpunt 21 mm / Sluitertijd 30,0 sec / Diafragma f/11 / ISO 100

Ik kwam voor het eerst echt met avond- en nachtfotografie in aanraking tijdens mijn bezoek aan Sydney. De Harbour Bridge en de Skyline van Sydney in de avond is een iconisch beeld. Hier is mijn interesse voor avond- nachtfotografie ontstaan. 

Camera Canon 750D / Brandpunt 20mm / Sluitertijd 30,0 sec / Diafragma f/11 / ISO 100

Rustige weersomstandigheden, een mooi onderwerp in combinatie met de aanwezigheid van water kunnen hele mooie reflecties opleveren. De stervormige verlichting, creëer je door een klein diafragma te gebruiken.

Camera Canon 5D Mark IV / Brandpunt 24mm / Sluitertijd 51,0 sec / Diafragma f/11 / ISO 100

Van onderen gefotografeerd met een groothoeklens, lijkt de Erasmusbrug nóg imposanter.

Camera Canon 5D Mark IV / Brandpunt 16mm / Sluitertijd 60,0 sec / Diafragma f/16 / ISO 100

De haven en industrie van Rotterdam zijn geweldige plekken voor avond- en nachtfotografie. De vele lampjes zorgen voor een surrealistisch beeld. 

Camera Canon 5D Mark IV / Brandpunt 55mm / Sluitertijd 84,0 sec/ Diafragma f/16 / ISO 100

Door het gebruik van een lange sluitertijd, creëer je lichtstrepen van het voorbijrazende verkeer.

Camera Canon 5D Mark IV / Brandpunt 16 mm / Sluitertijd 129,0 sec / Diafragma f/16 / ISO 100

Het fotograferen vanaf een hoger gelegen locatie geeft altijd een bijzonder beeld, zeker ook omdat we dit juist niet dagelijks zien.

Camera Canon 5D Mark IV / Brandpunt 16mm  / Sluitertijd 112,0 sec / Diafragma f/11 / ISO 100

Historische steden ijn geweldige locaties. Verschillende soorten verlichting, de aanwezigheid van water en de oude gebouwen, zijn de ingrediënten voor een bijzondere compositie.  

Camera Canon 5D Mark IV / Brandpunt 35mm / Sluitertijd 82,0 sec / Diafragma f/16 / ISO 100

Soms kun je, ondanks uitdagende lichtomstandigheden, uit de hand fotograferen, zoals ik deed in Tokio. Wil je dit proberen, maak dan goed gebruik van het omgevingslicht en haal het maximale uit je camera en objectief.

Camera Canon 5D Mark IV / Brandpunt 16mm / Sluitertijd 1/80 / Diafragma f/4 / ISO 800

Dit artikel is gepubliceerd in DIGIFOTO Pro 6. 2021, geschreven door: Ivo Mostert en met foto's van Ivo Mostert. Je kunt dit magazine zowel digitaal als op papier lezen. Het magazine is via onze webshop te bestellen.