Review: Lensbaby Composer Pro en Sweet 35 Optic

Deze review verscheen eerder in DIGIFOTO Pro 3.2011.

De Sweet 35 Optic is het meest geavanceerde objectief van Lensbaby tot nu toe. Met vier elementen in drie groepen kun je de Sweet 35 overigens moeilijk high-tech noemen. Met een waardeloze hoekscherpte, zelfs op f/22, kun je de Lensbaby wel overslaan als je op zoek bent naar een goed presterend 35mm objectief.

Het is alleen veel te vroeg om al conclusies te trekken. De kwaliteit van de Lensbaby ligt namelijk niet in zijn scherpte, maar in zijn onscherpte. Je kunt het objectief kantelen ten opzichte van de camera om zo een onvervalst tilt-effect te krijgen. Doordat je de Composer Pro zo vrij kunt bewegen en scherpstellen, is het aan jou om te bepalen welk deel van de foto je scherp wil hebben. Dit scherpe stukje foto noemen ze bij Lensbaby de ‘hotspot’ of ‘sweetspot’.

Evolutie

De Lensbaby is via een aantal verschillende varianten langzaam geëvolueerd in de Composer Pro met Sweet 35 Optics, waarbij de fabrikant goed geluisterd heeft naar kritieken op de eerdere versies. Overigens kun je de Composer Pro met andere optieken krijgen en is de Sweet 35 Optic ook in andere Lensbaby-varianten te gebruiken.

Het ontwerp van de eerste Lensbaby had nogal wat onhebbelijkheden. Zo was het onmogelijk om de scherpstelling en de tilt van het objectief vast te zetten en kun je dus onmogelijk je resultaat reproduceren.

Veranderen van diafragma was zo nodig nog lastiger: met een meegeleverd magneetje kon je schijfjes met verschillende gaatjes in het objectief klikken. Uit pure gemakzucht schoot je dan alles op hetzelfde diafragma en was je de overige schijfjes binnen notime kwijt. De Composer Pro lost het eerste probleem geheel op, je kunt nu onafhankelijk van elkaar scherpstellen en kantelen, en je verstelling ook nog fixeren.

De flexibele tube is vervangen door een balschanier en een conventionele scherpstelring. Met een extra draairing kun je de weerstand van de balschanier aanpassen zodat je gemakkelijk grote, of juist kleine aanpassingen kunt doen.

De Sweet 35 Optic heeft een 35mm objectief met een diafragma wat je kunt instellen van f/2.5 tot f/22. Dit doe je door aan de voorkant van het optiek te draaien. Samen met de verbeterde verstelling maakt dit de Composer Pro veel gemakkelijker in gebruik dan de originele Lensbaby.

Zachte bokeh

Bij een objectief dat je koopt om zijn onscherpte is het natuurlijk van belang dat de bokeh goed voor elkaar is. Twaalf afgeronde diafragmalamellen zorgen ervoor dat je bij elke instelling een mooie zachte onscherpte te zien krijgt.

Als je de Lensbaby laat tilten, dan lijkt de onscherpte op bewegingsonscherpte. Afhankelijk van de omgeving kan dit wat onrustig ogen, het is in ieder geval niet te vergelijken met de onscherpte van een normaal objectief. In vergelijking eerdere Lensbaby’s is de onscherpte net wat minder zacht. Het ongecorrigeerde optiek mag dan geen goede hoekscherpte hebben en bol staan van vertekening, in de zogenaamde sweetspot of hotspot laat de Sweet 35 een prima scherpte zien.

Ondanks de grotere beeldhoek is het formaat van de sweetspot vrijwel gelijk aan de Lensbaby’s met een 50mm-objectief. Je kunt de Sweet 35 gebruiken op fullframe-camera’s maar het verschil in scherptediepte en de andere beelduitsnede maken de sweetspot veel kleiner dan op een cropcamera. Voor een gelijk resultaat moet je ongeveer twee stops verder diafragmeren. Omdat het diafragma niet elektronisch gekoppeld is, wordt je zoekerbeeld dan ook donkerder.

Pas verder op met extreem tilten, met een fullframe-camera krijg je bij dit soort verstellingen namelijk de rand van de beeldcirkel in beeld. Een probleem waar alle camera’s last van hebben is de lichtmeting. Als je het objectief kantelt, zit deze er al snel een of meerdere stops naast. Het gebruik van live view lost dit probleem op.

Assortiment

Naast de Composer Pro heeft Lensbaby nog een aantal andere versies. De Muse lijkt met zijn flexibele tube nog het meeste op de originele Lensbaby. De Composer en de Control Freak bieden meer controle over de verstellingen, terwijl de Scout, die speciaal bedoeld is voor de Fisheye Optic, helemaal niet te verstellen is. Alle huidige modellen van Lensbaby hebben verwisselbare ‘Optics’. De meest geavanceerde daarvan is de door ons geteste Sweet 35, maar je hebt ook keuze uit onder andere een optiek met een of twee glazen elementen of een plastic lens. Met voorzetlensjes en diafragmaschijfjes in verschillende vormen kun je je Lensbaby verder uitbreiden.

Tilt-effect

Het tilten van een objectief wordt ook wel het Scheimpflug-principe genoemd, naar de uitvinder Theodor Scheimpflug. Hij ontwierp een camera waarbij je het opnamevlak en het objectief onafhankelijk van elkaar kon verstellen. Het doel was niet een vrolijk effect zoals bij de Lensbaby, maar juist een grotere scherpte bij met name productfotografie. Nog steeds kun je objectieven kopen met een tilt-mogelijkheid, meestal gecombineerd met een horizontale verstelling, de zogenaamde tilt-shift-objectieven. Het resultaat oogt natuurlijker, maar deze objectieven kosten al snel een veelvoud van een Lensbaby.

Voorbeeldfoto's

Hieronder vind je enkele foto's die we maakten met de Lensbaby. Je kunt ze in volledige resolutie downloaden door op 'options' te klikken en vervolgens 'download' te kiezen.