Nu te zien in Huis Marseille: toonaangevende Indiase kunstenaar Sohrab Hura

Het oeuvre van de Indiase fotograaf, filmmaker, schrijver en curator Sohrab Hura (1981, Chinsurah, West-Bengalen, India) ontvouwt zich deze herfst in de zalen van Huis Marseille. In de afgelopen vijftien jaar heeft Hura’s werk zich ontwikkeld van documentair tot experimenteel, confronterend en zelfs sceptisch tegenover het medium fotografie. Door middel van fotoseries, videowerken, installaties en ingrepen in de museumruimtes dompelt Hura de bezoeker onder in zijn zienswijze, waarin verschillende elementen niet los van elkaar staan maar juist in elkaar overlopen.

Spill biedt een overzicht van de verschillende series en projecten waaraan Sohrab Hura de afgelopen vijftien jaar gewerkt heeft. De tentoonstelling kan gezien worden als een harmonicaboek, stelt Hura. Zijn werken vormen de pagina’s, die individueel bekeken kunnen worden; de kracht ervan schuilt echter in de mogelijkheid om ze in relatie tot elkaar te zien wanneer het boek volledig is uitgevouwen. Dan wordt duidelijk dat de vorm en esthetiek van Hura’s werk veranderlijk is, maar belangrijke thema’s in zijn oeuvre telkens terugkeren.

Gegrond in documentaire

De expositie opent met een aantal van Hura’s vroege werken, die sterk gegrond zijn in de documentaire fotografie. In 2005, direct na het afronden van zijn studie economie, begon Hura met een aantal activistische organisaties aan een vijftig dagen durende busreis over het Noord-Indiase platteland. De reis was bedoeld als laatste poging om de bekrachtiging te eisen van de National Rural Employment Guarantee Act (NREGA) – het grootste en meest ambitieuze programma voor sociale zekerheid en openbare werken ter wereld – en vormde een belangrijk startpunt voor Hura’s werk. Tijdens deze reis kwam hij voor het eerst in Pati, een klein, afgelegen complex van dorpen in het ruige landschap van Madhya Pradesh (Centraal-India), waar hij de daaropvolgende vijftien jaar zou blijven terugkeren en onder meer de gelijknamige zwart-witfilm Pati (2010) maakte. 

Sohrab Hura
The Song Of Sparrows In A Hundred Days Of Summer, 2013–Ongoing
Courtesy of the artist and Experimenter, Kolkata

Dagboekachtige benadering

Ook de twee analoge series The Song of Sparrows in a Hundred Days of Summer (2013–heden) en Snow (2015–heden) zijn documentair van aard. In deze werken beweegt Hura zich door twee extreme seizoenen, zomer en winter, in twee net zo verschillende sociaaleconomische en politieke landschappen. In Summer, in de verzengende hitte van meer dan 50° in Pati, lijkt de tijd stil te staan tot de wolken van de moesson eindelijk hun regen laten vallen. Hiertegenover staat de winter in Snow, waarin de sneeuw als een masker werkt terwijl hij alles bedekt en daarna al smeltende steeds meer onthult over de vele geschiedenissen van het landschap van Kashmir. Deze verhalen zijn voor Hura en zijn generatiegenoten verborgen gehouden toen zij opgroeiden in de jaren 1980-90, een periode waarin de Indiase televisie een enorme bloei doormaakte. Dit werk vertelt niet alleen het verhaal van Kashmir, maar gaat ook over Hura’s eigen bewustwording en het aanvaarden van het feit dat hij in dit gebied een buitenstaander is.

Een constante in het overgrote deel van Hura’s werken is zijn dagboekachtige benadering. In Look It's Getting Sunny Outside (2009–2014) onderzoekt hij het gezinsleven en in het bijzonder de relatie tussen zijn moeder, bij wie acute paranoïde schizofrenie werd vastgesteld, en haar hond Elsa. Wat begon als een manier om aan zijn gezinssituatie te ontsnappen, veranderde in een methode om de realiteit thuis onder ogen te zien. Gefotografeerd en gefilmd over een periode van tien jaar is het een zoektocht naar betekenis en verwerking, waarin Hura de banaliteiten van het dagelijks leven thuis ontdekt en bevraagt.

Hyperrealistische chaos

Recentere werken laten zien dat Hura’s relatie met fotografie door de jaren heen is veranderd. Zijn vertrouwen in het medium ebt langzaam weg en maakt plaats voor een sceptische houding. De zachte kleuren van de zomer en de winter, en beelden waarin betekenissen impliciet blijven, worden vervangen door felle kleuren, confronterende close-ups en het expliciet bevragen van fotografie als medium en de medeplichtigheid van fotograaf en kijker in het geweld dat het maken van beelden is.

Zo laat Hura in de film The Lost Head & The Bird (2019) en de fotoserie The Coast (2013–2019) bewust de grens tussen documentaire en fictie vervagen, met in The Coast de kustlijn als metafoor. In een wervelwind van gewelddadige scènes en vervreemdende beelden van de alledaagse absurditeit van het leven laat hij de kijker zich afvragen: Wiens waarheid wordt hier verteld? Wie bepaalt het narratief – en met welk doel? Deze hyperrealistische chaos wordt afgezet tegen een film die eveneens de titel The Coast (2020) draagt, waarin beelden van bij nacht in zee badende mensen hun verlangen weerspiegelen om de golven te bedwingen.

Sohrab Hura
The Song Of Sparrows In A Hundred Days Of Summer, 2013–Ongoing
Courtesy of the artist and Experimenter, Kolkata

Overvloeien

Het ontstaansproces van Sohrab Hura’s werken kan worden gezien als een netwerk: ‘Het is als een complex systeem van synaptische verbindingen, waarvan de vertakkingen als transmitters fungeren tussen belangrijke thema’s in mijn werk,’ vertelt Hura. De onderwerpen die centraal staan in zijn praktijk keren hierdoor telkens terug – niet zozeer in de vorm en esthetiek van zijn werk als wel in de manier waarop hij verhalen vertelt. Werken als Bittersweet (2019) en A Proposition for Departure (2017) onderstrepen in de tentoonstelling de onderlinge verbondenheid van Hura’s werken.

De gangen en trappenhuizen van Huis Marseille hebben een verbindende rol in de tentoonstelling: ze voeren de bezoeker niet alleen van het ene naar het andere werk, maar laten ook zien dat de verschillende perioden in Hura’s kunstpraktijk niet los van elkaar staan. Door middel van ingrepen in deze tussenruimtes, die Hura de bezoeker zelf wil laten ontdekken, verdwijnt de strikte scheiding tussen werken en periodes; ze vormen als het ware de vouwen in het harmonicaboek, die alle informatie in elkaar laten overvloeien.

In de tentoonstelling Spill creëren Hura’s experimentele beelden de mogelijkheid voor nieuwe verbindingen, die uiteindelijk kunnen uitgroeien tot grotere takken van zijn proces, als voorteken van de dingen die komen gaan.

Info: Huis Marseille