Nu te zien in de Kunsthal: In the Black Fantastic

19 november 2022 t/m 9 april 2023

Elf hedendaagse kunstenaars uit de Afrikaanse diaspora creëren verleidelijke, uitbundige en kleurrijke werken met een krachtige boodschap. Door middel van grenzeloze verbeeldingskracht en technische virtuositeit kaarten de kunstenaars racisme en sociale ongelijkheid aan. Zij halen inspiratie uit folklore, mythe, sciencefiction, spirituele overleveringen en afrofuturisme.

Met onder meer de legendarische Soundsuits van kunstenaar Nick Cave, Ellen Gallagher die mythe en de geschiedenis van de trans-Atlantische slavenhandel verweeft in haar Watery Ecstatic werken en Wangechi Mutu’s meeslepende videowerk The End of eating Everything waarin ze de monsterlijkheid van massaconsumptie verbeeldt.

Een nieuwe Odyssee

De tentoonstelling laat schilderkunst, fotografie, video, sculptuur en mixed-media installaties zien van Nick Cave, Sedrick Chisom, Ellen Gallagher, Hew Locke, Wangechi Mutu, Rashaad Newsome, Chris Ofili, Tabita Rezaire, Cauleen Smith, Lina Iris Viktor en Kara Walker. De kunstenaars geven opnieuw vorm aan de manier waarop we verhalen uit het verleden verbeelden en denken over de toekomst. Tegelijkertijd houden zij zich bezig met de sociale en maatschappelijke uitdagingen van het heden. Zo gaat de Britse Chris Ofili (1968) op zoek naar een nieuwe versie van de Odyssee van Homerus. Hij plaatst het klassieke verhaal in Trinidad en verbeeldt een Zwarte Odysseus. De Griekse held is verstrengeld in de armen van zijn geliefde Calypso, geschilderd als zeemeermin in mysterieuze landschappen.

Soundsuits

De weelderige kunstwerken in de tentoonstelling kunnen gemakkelijk worden geïnterpreteerd als een vorm van escapisme; een uitvlucht uit het beperkende dagelijks leven van Zwarte mensen. Maar de kunstenaars willen met hun fantasie juist nieuwe, mogelijke werkelijkheden verkennen. Zo begon de Amerikaanse Nick Cave (1959) dertig jaar geleden aan zijn serie uitbundige Soundsuits als reactie op de brute mishandeling van Rodney King door de Los Angeles politie. Met patronen, kleuren en versieringen wordt het lichaam van de drager verborgen en beschermd. Tegelijkertijd trekt het alle aandacht. Oordeel op basis van etniciteit, klasse en identiteit is niet meer mogelijk. Recentelijk maakte hij Soundsuit 9:29, verwijzend naar de moord op George Floyd. Zelfs na inmiddels vijfhonderd Soundsuits zijn de werken nog steeds al te actueel.

Nick Cave, Soundsuit 2014 - Courtesy of the artist and Jack Shainman Gallery, New York. Mandrake Hotel Collection

Dystopische sculpturen en vergulde zelfportretten

Een ander opvallend werk uit ‘In the Black Fantastic’ is The Ambassadors van de Britse Hew Locke (1959). Een groep rijkelijk gedecoreerde ruiterstandbeelden lijkt in deze serie te zijn weggelopen uit een dystopisch landschap op weg naar een nieuw begin. Met deze werken laat Locke ons op een andere manier kijken naar monumenten en herdenkingsbeelden. Lina Iris Viktor combineert in haar gelaagde serie ‘A Haven. A Hell. A Dream Deferred.’ invloeden uit onder andere de klassieke mythologie, West-Afrikaans textiel en Aboriginal schilderkunst. De Britse kunstenaar portretteert zichzelf als de Libysche Sibylle in deze vergulde serie over Liberia. Dit West-Afrikaanse land werd in 1822 gesticht als een nieuw thuis voor Zwarte mensen die in vrijheid waren geboren of waren vrijgekocht uit slavernij.

Hew Locke, Ambassador 1, 2021 2022 Photo: Anna Arca

The Black fantastic

Schrijver en curator Ekow Eshun - samensteller van de tentoonstelling - ziet the Black fantastic (het Zwarte fantastische) als een manier van kijken die de kunstenaars in de tentoonstelling en vele andere makers met elkaar gemeen hebben. De thema's van de tentoonstelling reiken ook veel verder dan de beeldende kunst. Denk aan de spectaculaire beeldtaal van Beyonce’s Lemonade, de film Black Panther en de betoverende romans van Toni Morrison en Octavia E. Butler. Niet in de tentoonstelling te zien, maar wel alomtegenwoordig in de popcultuur. “In al deze gevallen zien we Zwarte cultuur als enorm fantasierijk en vol artistieke ambitie”, aldus Eshun.

Wangechi Mutu, The End of eating Everything - 2014 - Video, 8:10 minutes - Courtesy of the Artist, Gladstone Gallery, New York and Brussels, and Victoria Miro, London. Commissioned by the Nasher Museum of Art at Duke University, Durham, NC

Samenwerking

‘In the Black Fantastic’ komt tot stand in samenwerking met Hayward Gallery in Londen. De publieksprogrammering rondom de tentoonstelling wordt samengesteld door schrijver, curator en journalist Stephanie Afrifa.

Publicatie

Bij de tentoonstelling verschijnt de rijk geïllustreerde, Engelstalige catalogus ‘In the Black Fantastic’. Met een inleiding van curator Ekow Eshun en essays door onder andere Kameelah L. Martin en Michelle D. Commander. Niet alleen de kunstenaars uit de tentoonstelling worden uitgelicht, ook wordt aandacht besteed aan the Black fantastic als cultureel fenomeen in onder andere muziek, film en literatuur.

Over Kunsthal Rotterdam

Kunsthal Rotterdam is een van de toonaangevende culturele instellingen in Nederland, gelegen in het Museumpark in Rotterdam. Ontworpen door de beroemde architect Rem Koolhaas in 1992, biedt de Kunsthal zeven verschillende tentoonstellingsruimtes. Jaarlijks presenteert de Kunsthal een gevarieerd programma van circa 23 tentoonstellingen.

Info: 010-4400301, www.kunsthal.nl, openingstijden: dinsdag t/m zondag 10.00 - 17.00 uur. Maandagen gesloten.