Retrofocus: Contax AX met bijzonder autofocussysteem

Voor beide oplossingen valt iets te zeggen. Kijken we naar de twee grootste spelers op de markt, dan zien we dat Nikon haar bestaande vatting heeft aangepast terwijl Canon juist voor een volledig nieuwe elektronisch vatting kiest in 1987. Contax komt in 1996 met een wel heel bijzondere camera, die het mogelijk maakt om automatisch scherp te stellen met handmatige objectieven. Niet alleen de vatting blijft dus gelijk, de objectieven zelf hoeven ook niet te worden aangepast. Als je manual focus-objectieven 'hebben' dan ineens autofocus!

Autofocussysteem in de behuizing

Dit is mogelijk doordat de Contax AX het complete binnenwerk over een afstand van 10 millimeter kan verplaatsen. We hebben het dan over het complete spiegelhuis, de prismazoeker én het filmmechanisme. Doordat het filmoppervlak naar voren en naar achter kan bewegen, kun je de scherpstelling van het objectief simpelweg op eindig zetten. Bijkomend voordeel is dat je dankzij het bijzondere scherpstelsysteem ook de beschikking hebt over flink wat extra macro. Door het objectief op de minimale scherpstelafstand te zetten en het binnenste van de camera maximaal naar achteren te laten schuiven, krijg je het effect van een tussenring van 10 millimeter.

Langzaam

Zoals je waarschijnlijk al verwacht, is autofocus-snelheid niet een van de sterkste punten van de Contax AX. Diverse gebruikers geven dit aan in oude online-reviews. Ook schijnt de autofocus niet helemaal vlekkeloos te werken met teleobjectieven, omdat die voor hun volledige scherstelbereik een verplaatsing van het filmvlak vereisen van meer dan een centimeter. In zulke gevallen moet je dus eerst een ruwe scherpstelling maken met de hand, de camera doet vervolgens de rest.

Eens, maar nooit weer

Is het voordeel van alle ooit voor de Contax/Yashica-vatting gemaakte objectieven kunnen gebruiken groter dan het nadeel van trage autofocus en een grote, zware en kostbare behuizing? Zelfs Contax lijkt daar niet zeker van te zijn want zij komen eind jaren '90 met de N1. De behuizing lijkt sterk op die van de AX, maar de Contax/Yashica-vatting is vervangen door een elektronische vatting, de objectieven zijn allemaal uitgerust met autofocus. Op basis van deze N1 volgt eind 2000 de N Digital, de eerste digitale fullframe-camera (met Philips-ccd!) en gelijk ook de laatste dslr van Contax. In 2005 houdt het merk op te bestaan.

Tweedehands

Tegenwoordig zijn met name de Carl Zeiss-objectieven met C/Y-vatting populair op de tweedehandsmarkt, ze kunnen met adapters gemakkelijk gebruikt worden op compacte systeemcamera's. De Carl Zeiss-autofocusobjectieven voor de N-serie kunnen vrij eenvoudig worden omgebouwd naar Canon EF-vatting met behoudt van diafragmaregeling en autofocus. Ook dat drijft prijzen op de tweedehands markt behoorlijk op. Een Contax AX komt je met name op Ebay nog wel eens tegen, maar de vraag is of die camera behalve voor verzamelaars nog interessant is. De elektronica is behoorlijk complex en fabrieksondersteuning is er niet meer.