Review Panasonic LUMIX S5II: Panasonic's verrassing

11 augustus, 2023 - 07:15

Door: Dre de Man 3777

De komst van de fullframe spiegelloze camera’s van Panasonic in 2020 was verrassend. Nu, drie jaar later komt de tweede verrassing; hybrid AF, Panasonics versie van fasegebaseerde AF. Dit nieuws is verwerkt in de LUMIX S5II. Wij testten de camera in de praktijk én in het lab.

Dit artikel is geschreven door Dré de Man en gepubliceerd in DIGIFOTO Pro 1.2023

Panasonic LUMIX S5II

Wat is fase-hybride AF? Je zou denken: een tussenvorm van fasegebaseerde en contrastgebaseerde AF. Toch moet je het zo niet zien. Iedere camera met fasegebaseerde contrast AF maakt in sommige situaties – bijvoorbeeld als het erg donker is – ook wel gebruik van contrastgebaseerde AF. Fasegebaseerde AF heeft het grote voordeel dat het sneller is én dat het weet naar welke kant het moet scherpstellen (naar het onderwerp toe of er vanaf). Bij contrastgebaseerde scherpstelling zie je vaak dat de camera eerst aarzelt met scherpstellen, alsof hij niet weet wat hij wil. Panasonic maakt op dit gebied de laatste jaren wel behoorlijke vorderingen en suggereerde dat het deze techniek zozeer zou versnellen dat het heen en weer bewegen (in het Engels wel ‘hunten’, jagen, genoemd) uiteindelijk zou verdwijnen. De verrassing was groot toen bleek dat uiteindelijk toch gekozen is voor fasegebaseerde scherpstelling. Door het hybride te noemen suggereert Panasonic dat het de ervaring die het opgebouwd heeft met contrastgebaseerde scherpstelling ook in de deze camera toepast. Op basis van het gedrag van de camera bij weinig licht krijg ik inderdaad die indruk.

Het is in ieder geval geen bewijs van onvermogen: de LUMIX S5II stelt snel en exact scherp. Ook de onderwerpherkenning en oog-AF is bij Panasonic goed toegepast. Kortom: de stap van Panasonic was technisch gezien in ieder geval succesvol. De vraag is wie de sensor met ingebouwde scherpstelsensoren produceert. Panasonic heeft de eigen chipfabriek verkocht aan Sony maar heeft er nog steeds een aandeel in. Op de foto ziet hij er echt uit als een Sony-sensor in ieder geval, maar gezien de dual native ISO-techniek zou het in ieder geval deels een eigen ontwerp kunnen zijn.
Qua marketing is het zeker een goede zet. Voor consumenten of journalisten die werken met checklijstjes met eigenschappen, was het ontbreken van fasegebaseerde scherpstelling vaak een reden om de Panasonic fullframecamera’s te mijden. Gezien de veel kleinere scherptediepte van fullframecamera’s in vergelijking met m43, het formaat dat Panasonic tot voor kort als enige gebruikte - is het waarschijnlijk ook belangrijk.

Nu we het toch over die checklijstjes hebben; als je naar de som van alle eigenschappen kijkt, doet de Panasonic LUMIX S5II het heel goed. Natuurlijk heeft hij gezien Panasonic’s positie in de film- en tv-wereld veel te bieden op video-gebied, maar ook als pure fotocamera is het nog steeds een aantrekkelijke optie. Voor een relatief geringe meerprijs (circa € 300,-, net zo veel als de RAW-upgrade) wordt er ook een speciale video-versie leverbaar, de SIIX, zonder rode letters maar met Raw video, Internal ProRes opnamemogelijkheid, maar ook naar een SSD via USB, meer compressiemethoden H.264 All-I en ProRes (422 /422 HQ) en IP streaming met kabel en draadloos.

Specificaties en eigenschappen Panasonic LUMIX S5II

Laten we beginnen met de basiskenmerken:

24 MP BSI sensor
L-vatting
Fasegebaseerde scherpstelling met onderwerpsherkenning en oog-AF en tracking
7 bps met mechanische sluiter (30 bps met elektronische sluiter, maar rolling shutter 21 ms)
3.68 miljoen beeldpunten elektronische zoeker
1.84 miljoen beeldpunten monitor, volledig omklapbaar
2 x UHSII SD-kaartsleuven
4:2:2 10 bit video ook via de geheugenkaart en zonder crop
6k 3:2 open-gate video tot 30p (4:2:0 10-bit)
6K or DCI/UHD 4K zonder crop tot 30p
DCI/UHD 4K tot 60p (APS-C/S35), ongelimiteerde opnameduur

Hier doet de LUMIX S5II het in vergelijking met modellen van andere fabrikanten prima. Sommige modellen hebben iets meer megapixels, hebben meer of juist minder beelden per seconde, maar de Panasonic biedt een aardige set van eigenschappen. Fijn is dat de zoeker nu iets groter is (0,78x), wat in ieder geval voor mijn ogen belangrijker is dan de ook nieuwe mogelijkheid om het zoekerbeeld niet alleen met 60, maar ook met 120 Hz laten verversen. Zeker in combinatie met interne opslag van RAW-filmmateriaal vormen de SD-kaartsleuven wel een beperking, maar gezien de lage prijs van de camera is dat ook wel begrijpelijk en Panasonic is zeker niet de enige die daarvoor gekozen heeft.

L-vatting

De L-vatting biedt in ieder geval het voordeel van de universaliteit, al is het geen open standaard, maar dat geldt voor geen enkele vatting voor spiegelloze camera’s. Leden van de L-Mount Alliance zijn nu Leica, Panasonic, Sigma en drone-fabrikant DJI. In theorie kunnen zich daar in de toekomst nog andere fabrikanten bij aansluiten. Er zijn nu al behoorlijk veel objectieven beschikbaar, waaronder (uiteraard) de gehele Sigma-reeks maar ook veel objectieven van Chinese startups als 7Artisans. Maar Panasonic heeft ook eigen objectieven, waaronder de aantrekkelijke 20-60mm f/3.5-5.6.

Dan is er ook nog een serie eigenschappen die vooral betrekking hebben op video en die ook de ‘gewone’ LUMIX S5II al heeft. Daar zou ik zeker de behuizing bij willen noemen, met ventilatieopeningen onder de op een prisma lijkende zoeker. De LUMIX S5II is ook de enige camera in deze prijsklasse met een grote HDMI-aansluiting, bijzonder handig als je met een externe monitor en HDMI-recorder werkt, zoal bij (semi-)professioneel filmen eigenlijk vrijwel altijd. Klein minpuntje: de monitor kun je met aangesloten HDMI-kabel niet meer in alle richtingen klappen, maar HDMI gebruik je bijna altijd in combinatie met externe monitor. De mogelijkheid om (na aankoop van een adapter) vierkanaals audio op te nemen met XLR-aansluitingen en 48V voeding voor vier microfoons, de weergave van waveforms en een vectorscope en de mogelijkheid de shutter angle (in plaats van de sluitertijd) in te stellen zijn voor (semi-)professionele filmers belangrijke zaken net als de ondersteuning van anamorphische objectieven.

In de opsomming zou de stabilisatiewaarde hebben gepast, maar in de praktijk blijkt dat die cijfers per merk niet vergelijkbaar zijn. Uit eigen praktijktests beek dat die heel goed werkt, maar echt uitzonderlijk is de manier waarop de stabilisatie werkt bij video, dus wanneer je lopend filmt.

Dan is er ook nog een hele serie eigenschappen die niet zo in het oog springen, maar die wel prettig zijn. Persoonlijk ben ik erg gecharmeerd van de mogelijkheid om bij het fotograferen de contouren van een andere foto in de zoeker te laten zien. Op die manier kun je heel gemakkelijk een serie maken die compositorisch bij elkaar past. In het verlengde daarvan kun je ook een serie van twaalf kaders in het zoekerbeeld laten zien, zodat je al bij het fotograferen of filmen rekening kunt houden met de latere verwerking. Dat de camera automatisch bij filmen het signaal doorgeeft dat hij verkeerd om gebruikt is, vind ik tamelijk absurd, maar er schijnt vraag naar te zijn. (Op die manier kun je je filmbeelden gemakkelijk verwerken alsof ze door een amateur met een rechtop gehouden smartphone gemaakt zijn.) Verder biedt de camera dual native ISO voor zowel film als foto: bij 640 en bij 4.000 ISO. Dat zijn extra transistorschakeling op de sensor die ervoor zorgen dat de ruis en dynamiek geoptimaliseerd worden voor zowel hoge als lage ISO-instellingen. Dat klinkt iets bijzonderder dan het is: de meeste camera’s hebben één punt waarop een schakeling zorgt voor minder ruis bij hogere ISO-waarden, vaak ongeveer 640 ISO. Maar de LUMIX S5II heeft er dus nóg een, bij 4000 ISO. Bij video is een sterk punt de toepassing van LUT’s: als je dus een log gebruikt, kun je meteen in de zoeker het eindresultaat zien, dus niet de beelden met een heel laag contrast en verzadiging die een log produceert vóórdat je een LUT toegepast hebt. Dat is niet uniek, maar in deze klasse is het wel bijzonder. Kortom: de LUMIX S5II laat geen steekjes vallen in de vergelijking van specificaties met de concurrentie maar biedt vooral voor video ook nog eens een paar interessante extra’s.

Praktijktest en LAB

In de praktijk maakt de Panasonic LUMIX S5II een uitstekende indruk. Ik werk zelden met Panasonic-camera’s maar ik kan er meteen goed mee uit de voeten; er zit een zekere logica in de ergonomie en de knoppen zijn groot en goed bereikbaar. De camera is spatwater- en stofbestendig en Panasonic is ook een merk waarbij dat echt klopt – al moet je net zoals bij iedere camera er nog steeds voorzichtig mee zijn. De camerabody is iets groter in vergelijking met de concurrentie, dat dan weer wel, maar het is aan de gebruiker of dat een voordeel of een nadeel gezien zal worden.

Wat heel jammer is, maar dat valt de camera niet aan te rekenen, dat bij de test niet alle testcijfers hebben kunnen vergelijken met andere camera’s, in ieder geval nóg niet. Adobe loopt altijd achter met het uitbrengen van RAW-updates voor nieuwe camera‘s dus we konden de gebruikelijk dynamiektest nog niet precies waarderen. Met behulp van de software Silky pics hebben we wel een goede indruk gekregen – in meerdere betekenissen van het woord – maar het eindoordeel moeten we je dus nog schuldig blijven. Iets soortgelijks geldt voor de scherpstelling: we hadden alleen de 20-50mm dus konden geen snelheidsvergelijkingen doen met auto’s of vogels.

Conclusie

De Panasonic LUMIX S5II is een aantrekkelijker aanbod dan zijn voorganger. Hij vormt in zijn klasse een aanwinst en als de concurrentie niets verandert aan de prijzen, is het zelfs een heel voordelige koop. Voor video lijkt hij zelfs een absolute aanrader.