Wat is de regel van derden?

Wat is de regel van derden?

Het basisprincipe achter de regel van derden is als volgt: je moet je voorstellen dat je jouw afbeelding in drieën splitst (zowel horizontaal als verticaal) zodat je 9 delen hebt. Dit ziet er als volgt uit:

Onderzoek heeft aangetoond dat mensen bij het bekijken van beelden meestal het eerst kijken naar één van de snijpunten in plaats van naar het midden van de opname. De regel van derden werkt doordat je op één van deze snijpunten het hoogtepunt plaatst van jouw afbeelding. Gelukkig hebben de meeste camera’s een functie dat je dit grid ook zichtbaar kan maken in jouw camera.

De regel van derden bij een portret

Bij het maken van een portret kan het bijvoorbeeld handig zijn om gebruik te maken van de regel van derden, door het oog op één van de snijpunten van te plaatsen. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de volgende afbeelding:

Lees ook: Foto bewerken: snel foto achtergrond verwijderen

Je ziet dat er gebruik is gemaakt van de regel van derden doordat het onderwerp één van de lijnen volgt van de regel van derden. Hierdoor wordt je blik meteen naar het oog van het model getrokken. Als je het model bij deze opname in het midden zou plaatsen, zou dit resulteren in een ongemakkelijke opname:

Ook in het volgende voorbeeld is er gebruik gemaakt van de regel van derden door het oog op tweederde van het beeld te plaatsen. Opvallend is dat er hierdoor weinig hoofdruimte overblijft:

Lees ook: Foto hack: lakens gebruiken als softbox

Maar niet alleen bij close-ups wordt er gebruik gemaakt van de regel van derden. In het onderstaande voorbeeld kunnen we zien dat de arm van het model op tweederde van de afbeelding is geplaatst. Toeval zou je denken?

Toch is dat geen toeval: door de arm op deze positie te plaatsen wordt de nadruk gelegd op het ‘hangen’ van het model tegen de muur.

Afwijken van de regel van derden

Zoals bij elke regel is een regel bedoeld om gebroken te worden. Maar gek genoeg zijn er afbeeldingen die in eerste instantie lijken te breken met de regel van derden, maar er uiteindelijk ook gebruik van maken. Bekijk bijvoorbeeld eens onderstaande afbeelding van een millitair met zijn hond:

Als je hier vervolgens een grid overheen legt, dan lijkt het alsof de afbeelding breekt met de regel van derden. Immers is het snijpunt niet bij de ogen, maar bij de schouder van de millitair. Toch is het niet zo zwart-wit.

De hoeveelheid ruimte die er wordt overgelaten rondom de millitair en de hond, is aan alle kanten hetzelfde. Hoewel de fotograaf geen gebruik maakt van de snijpunten, maakt deze wel degelijk gebruikt van de lijnen van de regel van derden. Zo is de kus van de millitair aan de hond precies op een snijlijn, en ook de benen van de millitair lopen parallel met een van de snijlijnen.

Nét afwijken van de regel van derden

Anders is het bij onderstaande afbeelding. Bekijk hem eens zonder de snijlijnen:

Je weet niet precies wat het is met deze afbeelding, maar het voelt net niet goed. Als je dan gaat analyseren, merk je dat de hoofdruimte te veel zit. Als je dan het grid toevoegt van de regel van derden:

Dan zie je dat de ogen net niet de snijlijn raken. Wat zou er gebeuren als we, met behulp van de regel van derden, de afbeelding nogmaals zouden uitsnijden?

Voelt dit al beter?

De regel van derden bij landschapsfoto’s

Op een vergelijkbare manier kan je de regel van derden toepassen bij landschapsfotografie. Zo is het een goede techniek om lijn van de horizon langs één van de lijnen van de regel van derden te plaatsen, zoals gedaan is bij de volgende opname:

Samengevat: de regel van derden gebruiken in een compositie

Veel gevorderde fotografen maken inmiddels onbewust gebruik van de regel van derden. Als je begint met het gebruiken van de regel van derden zijn de belangrijkste vragen die je jezelf moet stellen:

• Waar zitten de aandachtspunten in dit shot?
• Hoe kan ik de regel van derden toepassen om de aandacht te trekken, naar waar ik deze in het shot wil hebben?

Als je eenmaal werkt met de regel van derden, is het gemakkelijk om hiervan af te wijken. Dit kan namelijk leiden tot opvallende shots.

Toepassing in postproductie

Een laatste tip: houd de regel van derden in je achterhoofd als je jouw foto’s gaat nabewerken. Veel postproductie tools hebben tegenwoordig goede hulpmiddelen voor het bijsnijden en opnieuw framen van afbeeldingen, zodat ze binnen ‘de regels’ passen. Experimenteer ook eens met oude foto’s van jezelf, om te kijken welk effect dit oplevert.