Dronewatcher Wiebe de Jager over de kromme regelgeving rondom drones

Wiebe de Jager aan het woord

Wiebe de Jager is zonder enige overdrijving een autoriteit op het gebied van drones. Zo schreef hij de afgelopen jaren liefst drie boeken; 'Focus op fotografie: Dronefotografie', 'Focus op fotografie: Dronevideo's maken' en 'Focus op fotografie: 360°– fotografie en – video'. Ook is hij de man achter de websites dronewatch.nl, vliegjedroneveilig.nl en het forum dronepilots.nl. Sinds eind augustus is hij ook eens per week te zien bij SBS6 als coach en jurylid in het programma Drone Masters. Daarnaast is hij professioneel dronepiloot en maakt hij voor uiteenlopende opdrachtgevers promofilms. Hierbij maakt Wiebe ook gebruik van droneshots. 'Maar', vult hij aan, 'die droneshots zijn slechts een onderdeel een promotiefilm maak over een bepaald gebied in Nederland, film ik deels vanaf de grond en deels vanuit de lucht met de drone. Op die manier ontstaat een mooi, evenwichtig geheel. Het is altijd een mix. Je wilt in een video tenslotte een verhaal vertellen. Daarbij kies je steeds het instrument dat het beste past bij een bepaalde verhaallijn. De ene keer is dat een drone, de andere keer een camera vanaf de grond.'

'Enkele jaren geleden was het nog heel bijzonder om dronebeelden toe te voegen', vervolgt Wiebe de Jager. 'Dat is het inmiddels al lang niet meer. Het filmen en fotograferen met drones is veel bereikbaarder geworden met als gevolg dat steeds meer mensen dat doen. Opdrachtgevers zijn ook echt niet meer op zoek naar een dronepiloot. Ze willen tegenwoordig een partij die alles in één levert. Shots vanaf de grond en vanuit de lucht. Het hele plaatje.'

Over plaatjes gesproken. Wiebe hield zich jarenlang bezig met fotografie. Hij typeert zichzelf als een gevorderde amateur. 'Ik las veel over fotografie, had behoorlijk wat apparatuur en trok er veel op uit. In 2014 kwam ik in aanraking met het fenomeen drone en dat boeide me meteen. Ik kocht zo'n ding, begon er mee te vliegen en begon dronewatch.nl, een site die zich voor honderd procent richt op drones. Ik ging er steeds meer over schrijven en op een gegeven moment waren daar ook die boeken over drones. Vanaf dat moment werd het echt serieus en professioneel.'

Voeten in aarde

Tot 2016 had het behoorlijk wat voeten in aarde om professioneel te werken met de drone, vertelt Wiebe de Jager. 'Pas toen in 2016 het zogenaamde ROC-Light dronevergunning (zie kader) werd ingevoerd, werd het eenvoudiger om beroepsmatig dingen te gaan doen met de drone. Niet voor niets was ik daar als de kippen bij.' Zo was het bedrijf van Wiebe het eerste bedrijf in Nederland met die ontheffing. En dat is niet geheel onbelangrijk. Alleen bedrijven die in het bezit zijn van deze ontheffing, mogen betaalde opdrachten uitvoeren met de drone.

'Daarnaast is er ook een regeling voor hobbypiloten. Die ziet er totaal anders uit. Zo hoeft de hobbypiloot in tegenstelling tot de pro geen opleiding te volgen en ook hoeft hij of zij zijn of haar toestel niet te verzekeren. Aan de hobbypiloot worden kortom vrij weinig eisen gesteld. Maar zodra je iets in opdracht gaat doen voor derden, ben je beroepsmatig bezig en wordt het een heel ander verhaal. Dan moet je aan allerlei eisen voldoen en krijg je ook met heel andere regelgeving te maken. Zo moet de pro dus in het bezit zijn van het ROC-light-certificaat. Hiermee toon je onder andere aan dat je op de hoogte bent van wet- en regelgeving en zaken met betrekking tot veiligheid. Verder laat je met dit certificaat zien dat jouw drone verzekerd is en ingeschreven staat in het luchtvaarttuigregister. Jouw drone krijgt dus net als een vliegtuig een officieel PH-nummer.'

Overigens ben je ook met een ROC-light in je zak nog aan allerlei restricties gebonden. Zo mag je daarmee nog steeds niet boven bebouwing, mensen of wegen vliegen. 'Grote delen van Nederland zijn voor de drone sowieso verboden terrein. Zo zijn er alleen al rondom luchthavens grote no fly-zones.'

Het ROC-light

Wie in Nederland in opdracht van derden aan de slag gaat met een drone valt automatisch onder de regeling op afstand bestuurde luchtvaartuigen. Daarin staat dat je als organisatie dient te beschikken over een RPAS Operator Certificate (ROC), of een ontheffing hiervoor, het ROC-light. Die laatste is in juli 2016 speciaal voor het beroepsmatig gebruik van kleinere drones in het leven geroepen, de zogenaamde minidroneregeling. Voor drones die maximaal 4 kg wegen kan er een ontheffing op het bezit van een ROC worden aangevraagd, het zogenaamde ROC-light. De totale kosten (opleiding, verzekering, inschrijving) zijn een stuk lager: denk aan zo’n € 1.500,-, of lager als je gebruik maakt van een drone onder de 1 kg: voor deze laatstgenoemde categorie is namelijk geen aantoonbare theoriekennis vereist. Het ROC-light is qua mogelijkheden echter wel sterk beperkt. Zo mag je maximaal 50 meter hoog en 100 meter ver vliegen, en dien je minstens 50 meter afstand aan te houden ten opzichte van (spoor)wegen, vaar- en voertuigen, bebouwing en mensen. Vliegen boven industrie- en havengebieden is niet toegestaan. Verdere ontheffingen zijn niet mogelijk: een ROC-light volstaat in de praktijk dan ook niet voor bijvoorbeeld het uitvoeren van (industriële) inspecties.'|

Droneverbod

Dit brengt het gesprek op een vrij actueel onderwerp: de gemeente Schiermonnikoog. Ineke van Gent, burgemeester van dit Waddeneiland, vroeg begin juli om strengere regels voor drones. 'Hoe mooi de beelden ook zijn, vliegen met een drone veroorzaakt overlast voor mens en dier', aldus Van Gent. Wiebe de Jager erkent dat drones 'best wel een irritant geluid maken'. 'Ik kan me dus wel voorstellen dat ze niet altijd gewenst zijn. Het is echter een relatief nieuw fenomeen. Er zijn wel meer dingen die overlast veroorzaken. Gemeenten die nu om een droneverbod roepen, hoor ik met geen woord over bijvoorbeeld jetski’s of motorrijders die veel kabaal maken. Ik vind de ophef rondom drones dus ook wel overtrokken. Maar dat wil niet zeggen dat ik er geen begrip voor heb. Ik ben er alleen wel bang voor dat straks alles verboden wordt. Hoe moet ik dan een mooi en evenwichtig filmpje van de Wadden maken? Daar komt bij dat gemeenten van alles roepen, terwijl ze helemaal geen zeggenschap hebben over het luchtruim. De vraag is dan ook in hoeverre ze juridisch gezien iets kunnen doen...'

Dat neemt niet weg dat Jan en alleman vandaag de dag met een drone het luchtruim kiest. Vindt Wiebe de Jager dat een goede ontwikkeling? 'Het is zacht gezegd vreemd dat ik als pro een papiertje moet behalen om aan te tonen dat ik beroepsmatig met die drone mag vliegen. Dat brengt met zich mee dat ik beschik over relevante kennis op het gebied van onder andere veiligheid. Op basis daarvan mag ik 50 meter hoog en 100 meter ver vliegen met een drone die maximaal vier kilo weegt. De hobbymatige dronepiloot hoeft niet in het bezit te zijn van dat papier en mag de lucht in met een drone van wel 25 kilo en die mag ook nog eens op 120 meter hoogte én veel verder vliegen. Dat is nogal krom.'

Deze 'kromme regelgeving' danken we aan het feit dat drones 'onder de regelgeving van modelvliegtuigen geparkeerd zijn'. 'En die hebben en hadden meer mogelijkheden. De wet- en regelgeving die van toepassing zijn op de pro, komen uit een andere koker. Dat verklaart die scheve regels. Maar het flauwe en lullige is natuurlijk wel dat mensen zonder kennis of verstand van zaken een drone kopen en daar vrolijk mee de lucht in kunnen. Dat zijn niet zelden de mensen die verantwoordelijk zijn voor scheve ogen. Daar heeft vervolgens een hele beroepsgroep last van. Vervolgens worden de regels strenger, maar diegenen die dat zou moeten treffen, hebben daar geen last van, want die zijn vaak niet eens op de hoogte van die regels of hebben er lak aan.'

Wiebe de Jager is een professioneel piloot én een autoriteit op dit terrein. Is het niet de hoogste tijd dat  hij in verweer komt tegen deze kromme wet- en regelgeving? 'Daar ben ik uiteraard mee bezig. Sowieso ben ik al geruime tijd aan het strijden om de beroepsgroep meer ruimte te geven. En daar lijkt ook wel schot in te zitten. Het heeft er alle schijn van dat wij binnen afzienbare tijd wat hoger en verder mogen vliegen. Er zit bovendien ook Europese regelgeving aan te komen die ons professionals meer ruimte biedt. Ook verwacht ik dat er binnen relatief korte tijd een kenniseis wordt ingesteld voor particulieren. Dat kan niet uitblijven. Het vliegen met een drone stelt op zich niet veel voor. Mits het allemaal goed gaat. Want wat als het toch even anders loopt dan gedacht? Zo was ik recent nog getuige van een drone die per ongeluk in aanraking kwam met een takje, met als gevolg dat die drone recht uit de lucht kwam vallen. Je zal zo'n apparaat van een kilo of wat op je hoofd krijgen...'

Dit artikel werd geplaatst in DIGIFOTO Pro 4.2018. Deze en andere edities bestel je gemakkelijk via onze webshop. 

Lees ook: Drones gebruiken voor veiligheid? Dit is waarom!