Review: 4 x Tokina groothoekzoom

Er is een groep serieuze fotografen die de voorkeur geeft aan aps-c vanwege het grotere telebereik. Dat zijn de fotografen die een Canon 7D kopen en die de Nikon D500 zo populair maken. Die groep heeft ook behoefte aan goede groothoeken. Bij de langere brandpuntsafstanden voldoen de full-frame objectieven immers goed, die dankzij de cropfactor ook nog 1,5x langer worden, maar bij groothoekobjectieven werkt het precies omgekeerd. Tokina heeft al vroeg in die vraag voorzien in de vorm van de 12-24mm f/4. Dat zette Tokina opnieuw op de kaart en daarna ging Tokina vooral door met waar het goed in was: groothoekzooms bouwen.

Verschillen

De meeste bezitters van een Tokina 12-24/4 waren best tevreden over dat objectief, maar zouden graag wat extra lichtsterkte zien. Iets meer groothoek was ook gewenst, en zo ontstond de 11-16mm f/2.8. Meer groothoek, maar iets minder aan de andere kant van het bereik. Daarna volgde de 12-28mm f/4 en de 11-20mm f/2.8. Heel recent kwam Tokina met een 14-20mm f/2, minder groothoekbereik maar wel de lichtsterkste groothoekzoom ter wereld. Technisch zien we ook verschillen. De allereerste aps-c-groothoekzoom van Tokina had twee asferische lenzen en geen elementen met extra lage kleurbreking (SD, ook wel ED genoemd). Bij de 11-16mm f/2.8 werden aan de twee asferische lenzen twee SD-elementen toegevoegd. De 11-20mm f/2.8 heeft één gewone asferische lens, één PMO (speciale met zeer hoge precisie geperste asferische lens), twee SD-lenzen en één asferische SD-lens, in totaal dus drie asferische en drie SD-lenzen. Het effect daarvan is duidelijk te zien: met de toename van het aantal bijzondere elementen, nemen de kleurfouten en het astigmatisme af en worden de hoeken beter, vooral bij de grotere diafragma’s. Bij de uiterst lichtsterke 14-20mm f/2 heeft Tokina alles uit de kast moeten halen, omdat anders zo’n constructie onmogelijk zou zijn. Hier zien we twee gewone SD-lenzen, één PMO asferische lens en twee asferische SD-lenzen. Tokina maakt overigens niet zijn eigen glas, maar heeft wel heel nauwe banden met glasfabrikant Hoya. Hoya op zijn beurt heeft een bijzonder productieproces voor zeer hoge kwaliteit asferische lenzen. Je ziet dan ook bij de Tokina’s geen ‘uiringbokeh’, omdat de asferische lenzen heel precies van vorm zijn.

Technische beoordeling

Mechanisch lijken de objectieven als vier druppels water op elkaar. De objectieven voelen zeer degelijk aan. Ze hebben ook een mechanische constructie die ze minder kwetsbaar maakt; de bewegende lensgroepen blijven binnen de vatting. Alle objectieven hebben bij volle opening in het centrum een scherp en vrij contrastrijk beeld. Je kunt de objectieven dus heel goed bij volle opening gebruiken. Ze hebben allemaal een ingebouwde niet geruisloze scherpstelmotor en stellen snel tot heel snel scherp. Tot zover de overeenkomsten. Er zijn ook duidelijke verschillen, maar die bespreken we per objectief.

12-28mm f/4

In het centrum van het beeld is de 12-28mm meteen uitstekend bij alle brandpuntsafstanden. Bij 28mm zijn vanaf f/8 de hoeken ook zeer goed, bij f/11 zelfs uitstekend. Datzelfde beeld zie je tot ca. 14mm. Bij 12mm zijn de hoeken wat minder, maar nog steeds goed. Het objectief is zeer goed bestand tegen strooilicht.
Camera: Nikon D7200
Lens: Tokina AT-X Pro SD 11-20mm f/2.8
Brandpunt: 13mm
Diafragma: f/8
Sluitertijd: 13 sec
ISO 100
Belichtingscorrectie: - 1,67

11-16mm f/2.8

De 11-16mm is in een groot deel van het beeld van f/2,8 goed en vanaf f/4 uitstekend, de hoeken blijven dan bij 11mm wat achter. Bij f/8-f/11 worden daar echter ook uitstekende waarden behaald, al blijft iets van astigmatisme zichtbaar. Echt een goede groothoekzoom, zeker gezien de lichtsterkte. Hij is wat minder goed bestand tegen strooilicht, maar beter dan de oude f/4. Hij heeft echter een grote concurrent in de vorm van de 11-20mm f/2.8, vooral gezien het kleine prijsverschil.

11-20mm f/2.8

De 11-20mm is zeker technisch gezien het beste jongetje uit de klas bij Tokina en ook bij de aps-c-groothoeken in het algemeen. Al bij volle opening bereikt het objectief vrijwel over het hele beeldveld al heel goede waarden, die beter zijn dan de waarden die sommige concurrenten bij hun optimale diafragma behalen. Bij de kortste brandpuntsafstand zijn de hoeken bij f/2.8 en f/4 nog niet optimaal,  maar al bij f/5,6 zijn ze werkelijk uitstekend, een enorme prestatie. Bij de langere brandpuntsafstanden (vanaf 13mm) zijn de hoeken zelfs bij f/4 en f/2,8 al zeer goed tot uitstekend. De gevoeligheid voor strooilicht is ook zeer goed. Het bokeh is heel aardig, zeker voor een groothoekzoom, maar niet zo mooi als dat van de 14-20mm f/2. Nauwelijks vertekening, weinig kleurfouten, het is een werkelijk voorbeeldig objectief dat bij alle brandpuntsafstanden al bij f/5,6 zijn optimum haalt, ook in hoeken. Daarmee is het de enige groothoekzoom voor aps-c waarmee je echt van de volledige resolutie van de sensor kunt profiteren.

Camera: Nikon D7200
Lens: Tokina AT-X Pro SD 11-20mm f/2.8
Brandpunt: 14mm
Diafragma: f/9
Sluitertijd: 1/400 sec
ISO 100

14-20mm f/4

Bij een groothoekzoom met zo’n grote lichtsterkte zou je teleurstellende cijfers verwachten. De cijfers van dit objectief zijn echter opvallend goed. Over ca. 2/3 van het beeldveld haalt het meteen vanaf volle opening uitstekende waarden zowel qua (micro-)contrast als scheidend vermogen. Zoals bij alle zeer lichtsterke objectieven hebben de hoeken niet dezelfde correctietoestand als de rest van het beeld. Het astigmatisme is niet heel sterk, maar het neemt bij diafragmeren niet echt af, zodat het zelfs bij f/16 nog zichtbaar is. Het wordt echter nooit storend in de beeldoverdracht. Het objectief is in de hoeken nog steeds beter dan een middenklasse zoom; over de rest van het beeldveld is het heel erg goed tot uitstekend. Vertekening en kleurfouten zijn niet sterk en het bokeh is zelfs goed.

Kwaliteitsspreiding en eindcontrole

Bij objectieven zit er altijd een zekere kwaliteitsspreiding, dat is inherent aan de productiemethode van objectieven. Bij Tokina heeft men echter op dat gebied de laatste tijd een grote vooruitgang geboekt. Daarnaast hanteert de Nederlandse importeur een ruimhartig omruilbeleid: winkels kunnen objectieven waarover de klant niet tevreden is, meteen terugsturen. Wanneer het niet aan de specificaties van Tokina voldoet, dan wordt het omgeruild. Bijzonder prettig voor de koper. Alle hier geteste objectieven kwamen overigens direct uit de handelsvoorraad van de importeur.

Camera: Nikon D7200
Lens: Tokina AT-X Pro SD 11-20mm f/2.8
Brandpunt: 11mm
Diafragma: f/9
Sluitertijd: 1/400 sec
ISO 100

Conclusie

Alle vier de objectieven zijn heel goed. Ze vormen in zekere zin ook ieder een antwoord op mogelijke kritiekpuntjes op de andere: qua lichtsterkte, bereik, strooilichtgevoeligheid en hoekscherpte.

De 12-28mm f/4 is een prima walk around-groothoek: hij reikt van een flinke supergroothoek tot in het standaardbereik. Ideaal voor reizen, helemaal in combinatie met een telezoom. De 14-20mm f/2.0 is een unieke reportage-groothoekzoom die een Nikon D500 of Canon 7D geschikt maakt voor fotojournalistiek en ander werk waar je anders een full-frame camera voor nodig had. Uiteraard kun je het ook gebruiken voor andere toepassingen. De lichtsterkte komt ook erg goed van pas bij spiegelloze camera’s en filmen. De 11-16mm f/2.8 sluit goed aan bij een standaardzoom. Het prijsverschil met de 11-20mm f/2.8 is relatief gering, maar wie besluit dat die € 100,- net te veel zijn, koopt nog steeds een erg goed objectief. De 11-20mm f/2.8 ten slotte is een ideale universele groothoekzoom. Hij is lichtsterk, optisch vrijwel perfect, heeft niet veel last van strooilicht en een mooi bereik. Een objectief is altijd een compromis, maar dit is wel een heel erg ideaal compromis.

Awards

11-16mm: Zilver Award

12-28mm: Goud Award

11-20mm en 14-20mm: Platina Award

 

                                               12-28mm            11-16mm            11-20mm            14-20mm

Beoordeling                                    

Scherpte                             ++++                     ++++                     +++++                  ++++

Beeldfouten                        +++                       +++                       +++++                  ++++

Autofocus                           +++                       +++                       ++++                     ++++

Behuizing                            +++++                  +++++                  +++++                  +++++

Prijs/kwaliteit                     +++                       +++                       +++++                  ++++
 

Prijzen

Adviesprijs 12-28mm: € 629,-

Adviesprijs 11-16mm: € 649,-

Adviesprijs 11-20mm: € 749,-

Adviesprijs 14-20mm: € 1099,-