Nederlands Fotomuseum organiseert tentoonstelling Chas Gerretsen

Het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam presenteert vanaf 15 oktober 2021: In de hoofdrol Chas Gerretsen, de eerste overzichtstentoonstelling van de Nederlandse fotograaf Charles (Chas) Gerretsen (1943). In de tentoonstelling zal naast beroemde foto’s ook veel niet eerder getoond werk te zien zijn. Het oeuvre van Chas Gerretsen raakt aan belangrijke thema’s: bestaat er zoiets als objectieve journalistiek? Moet je stelling nemen als fotograaf? Kan een foto schuldig zijn? De oorlog in Vietnam, de staatsgreep in Chili maar ook beroemdheden als John Travolta en Dennis Hopper maken deel uit van de foto-carrière van Gerretsen. Net als het beruchte portret van dictator Pinochet met zonnebril uit 1973. Het is de eerste overzichtstentoonstelling die het Nederlands Fotomuseum maakt met een levende collectie-fotograaf. Het archief van Gerretsen bevindt zich sinds begin jaren negentig in het depot van het Nederlands Fotomuseum, waar ruim 175 oeuvres worden bewaard van fotografen uit Nederland.

Onverschrokken en veelzijdig

Chas Gerretsen is een onverschrokken fotograaf. Hij reisde naar Vietnam toen daar in volle hevigheid werd gevochten en was ter plekke bij een bloedige staatsgreep begin jaren zeventig in Chili. In Vietnam maakte hij vele opnamen van het oorlogsgeweld, verwoestingen en vluchtelingen. Als enige Nederlander ontving hij de Robert Capa Gold Medal wegens uitzonderlijke moed. De tentoonstelling vertelt het verhaal van een journalist die weet hoe belangrijk het is dat een verslaggever ter plekke is, al betekent dat jezelf in gevaarlijke situaties begeven. Het laatste geldt immers met name voor journalisten met een camera, die letterlijk dichtbij het verhaal moeten zien te komen. Gerretsen is ook een zeer veelzijdig fotograaf. Hij werkte behalve als oorlogsverslaggever in Azië en Chili ook in Hollywood, waar hij de set van de filmklassieker Apocalypse Now fotografeerde en vele filmsterren in hun toen nog jonge jaren, onder meer John Travolta.

 
Chili 1973

Op 11 september 1973 was Chas Gerretsen in Chili en fotografeerde hij de staatsgreep van generaal Augusto Pinochet tegen president Salvador Allende, met historische foto’s tot gevolg. Ongetwijfeld de beroemdste is het beeld van dictator Pinochet met zijn armen over elkaar, omringd door militairen, genomen zeven dagen na de staatsgreep. Gerretsen maakte het beeld tijdens een mis in de Iglesia de la Gratitud Nacional, die werd bezocht door de nieuwe machthebbers. De foto werd op grote schaal afgedrukt door persbureaus en instituten, en op pamfletten en spandoeken van zowel voor- als tegenstanders. Voor velen staat deze foto symbool voor het kwaad.

 
Bijzonder archief

Het werk van Chas Gerretsen sluit naadloos aan bij de missie van het Nederlands Fotomuseum. Het museum bewaart visuele verhalen die ertoe doen en presenteert deze in een actuele context. In 1995 werd het bijzondere archief van Gerretsen opgenomen door de directeur van het Nederlands Fotoarchief, voorloper van het Nederlands Fotomuseum, Flip Bool. Het omvat 52.000 negatieven, 30.000 kleurendia’s en (contact) afdrukken. De laatste jaren is gewerkt aan het ordenen van het archief en het digitaliseren. Een proces waaraan Chas Gerretsen en zijn partner Monika Pfandzelter een zeer waardevolle bijdrage hebben geleverd door alle verhalen met het publiek te delen. Sinds begin 2019 plaatst Chas Gerretsen de foto’s die het museum nu heeft gedigitaliseerd op sociale media. Met name in Chili zijn er velen die volgen wat hij plaatst, omdat de foto’s die hij in 1973 maakte zo uitzonderlijk zijn. Sommigen hopen nog sindsdien verdwenen verwanten of vrienden op de foto’s te herkennen.

 
Gastcurator

Gastcurator Iris Sikking maakte de selectie van ruim 200 foto’s, componeerde deze tot een verhaal en plaatste ze in een actuele context. Zij stelde ook de bij de tentoonstelling behorende catalogus samen.

De fotograaf werkt zelf mee aan de tentoonstelling en is nu al bezig zijn foto’s van extra informatie te voorzien. Hij is te volgen via Twitter en Instagram.