Martijn Kort moeilijk in hokje te stoppen

Wanneer ik Martijn “confronteer” met mijn visie op zijn werk, moet hij lachen. Hij bedankt me voor 'het mooie compliment' én geeft aan zich te herkennen in mijn opinie. Want ook voor hem zelf is het lastig een duidelijk artist statement te maken. Martijn: 'Veel fotografen zetten zichzelf heel specifiek neer als een bepaald type fotograaf. Landschap, natuur, fine art, portret, architectuur... Ik ben er nog altijd niet uit hoe ik mijzelf moet duiden. Dat neemt niet weg dat ik het liefste zwartwit Fine art-architectuurfoto's maak. Daar ligt mijn grootste passie. Licht en emotie komen wat mij betreft het beste tot hun recht in zwartwit. Bij die vorm van fotograferen vang ik iets en zet dat om naar mijn visie met als doel mensen op een andere manier naar hun omgeving te laten kijken. In die zin zou ik mijn werk eerder typeren als Fine art dan als architectuur. Ik ben ook naar IJsland geweest en die watervallen daar werken ook prachtig in Fine art-zwartwit. Maar daarnaast vind ik veel andere disciplines ook super tof om te doen. Denk aan het fotograferen vanuit de cockpit (Martijn is parttime gezagvoerder op een Boeing 737 bij Tui). Welke fotograaf kan vanaf die unieke plek fotograferen? De lichtomstandigheden die je vanaf die plek krijgt voorgeschoteld, zijn absoluut van de buitencategorie. Daar maak ik graag gebruik van. Zoals ik ook dol ben op het maken van landschappen en cityscapes. Ik hoor niet zelden dat ik me meer moet gaan richten op één ding. En dat snap ik ook wel. Specialisatie is altijd goed. Maar is het leven niet te kort om je maar op een ding te focussen? Ik vind verschillende disciplines super leuk om te doen en probeer daarin een mix aan te brengen.'

Martijn Kort: het begin

Als kleine jongen had Martijn al 'een enorme fascinatie voor landschappen'. 'Met name van berglandschappen en van meren kon ik enorm genieten. Die probeerde ik ook altijd vast te leggen met de camera, maar naarmate ik ouder werd, verdween fotografie naar de achtergrond. Toen mijn vrouw en ik acht jaar geleden onze dochter kregen, kwam de passie voor fotografie weer aan de oppervlakte. Ik wilde graag mooie beelden maken van die kleine. Vervolgens kreeg ik van mijn vrouw een spiegelreflexcamera. Daarmee heeft ze veel in gang gezet...' Zo schafte Martijn snel daarna een groothoekobjectief én een goedkoop filtersetje aan en verlegde hij de focus richting het vastleggen van landschappen. 'Vandaar uit ben ik stap voor stap steeds verder gegaan.'

Aanjager

Uit dit verhaal kunnen we concluderen dat Martijn in amper acht jaar tijd een prachtig portfolio heeft opgebouwd. Martijn: 'Eigenlijk vooral in de afgelopen drie jaar. In 2014 stond ik met een beeld in National Geographic. Dat was absoluut een aanjager. Het was een beeld van de zonsondergang bij de Zuidpier in IJmuiden. Ik maakte dat beeld met basic gear, een Nikon D3000 in combinatie met een goedkope groothoek van Tokina en een filterset van nog geen twintig euro. Dat vind ik nog altijd een mooi statement. Natuurlijk werk ik inmiddels graag met het beste van het beste materiaal, maar voor het maken van goede foto's is dat niet strikt noodzakelijk. Die bewuste foto had ik al een tijdje in mijn hoofd en op een gegeven moment waren de omstandigheden perfect voor het maken van mijn geplande long exposure. Vervolgens stuurde ik die foto in voor een fotowedstrijd van National Geographic.' Het bracht hem niet de winst, maar leverde hem wel een publicatie op van het beeld in de National Geographic. Later is dat beeld, in overleg, ook nog een paar keer gebruikt als advertorial en als illustratie in learning boeken van National Geographic. 'Daar kreeg ik geen stuiver voor, maar het was wel super tof. Bovenal vormde dat voor mij het bewijs dat ik op het juiste spoor zat.'

Martijn Kort: 'Ik wil mensen op een andere manier naar hun omgeving laten kijken'

Martijn hoeft bovendien niet te leven van zijn fotografie. 'Fotograferen doe ik voornamelijk omdat ik het super leuk vind. Al is het wel mijn doel om mijn inkomsten als piloot aan te vullen met inkomsten die ik met mijn fotografie genereer. Ik werk dus ook wel in opdracht, maar verkeer in de luxe positie dat ik mijn opdrachten zelf kan uitkiezen. Zo doe ik veel in opdracht van A'dam Toren in Amsterdam. Ze zagen dat ik veel nachtfotografie doe in een stijl die hen erg aanspreekt. Inmiddels werk ik dik twee jaar regelmatig voor ze. Daarnaast maak ik tegenwoordig ansichtkaarten van Amsterdam. Kortom, de bal rolt en dat is super leuk.'

Het ultieme doel van Martijn Kort

Zou Martijn zich op termijn volledig willen storten op fotografie? Het is een vraag waarover hij niet na hoeft te denken. 'Dat is mijn ultieme doel! En ja, vliegen is geweldig, voor velen zelfs een jongensdroom. Maar ik doe dat inmiddels al bijna zeventien jaar. Als gevolg van alle technologie is dat vakgebied bovendien steeds meer aan het afstompen. Om maar te zwijgen van de onregelmatige werktijden. Uiteindelijk wil ik me helemaal gaan focussen op fotografie. Met name het creatieve aspect spreekt me enorm aan in de fotografie. Dat mis ik als piloot. Dat vak is volledig aan regels gebonden. Bovendien doe je als piloot steeds minder. De techniek neemt het werk meer en meer over. In the end doe ik gewoon continu hetzelfde. Alleen mijn uitzicht is steeds anders. Dat is wel echt te gek. Het neemt niet weg dat ik in fotografie niet aan regels gebonden ben. Daarin kan ik mijn creatieve ei kwijt. Zeker in mijn zwartwitfotografie.'

Toch blijven we nog even in de lucht. Als gezegd maakt Martijn ook regelmatig bijzonder fraaie beelden vanuit de cockpit. Zo schotelde hij zijn volgers op Facebook vrij recent nog een prachtige Melkweg voor. 'Die maakte ik tijdens een vertraagde vlucht richting Egypte. Die vertraging bleek uiteindelijk een zege. Daardoor kreeg ik dat prachtige zicht op de Melkweg. Het was op dat moment wel behoorlijk turbulent, dus ik moest mijn ISO opschroeven naar 12.000 om er nog een beetje snelheid in te houden. Gelukkig kan de huidige, moderne apparatuur dergelijke hoge ISO-waarden prima aan. Dat geeft veel mogelijkheden. Want het maken van long exposures vanaf statief is er vanuit de cockpit natuurlijk niet bij. Het licht is fantastisch en uniek, maar je hebt altijd te maken met beweging. Daar moet je mee leren omgaan. Ik hang mijn camera meestal op met een speciale klem of ik druk hem zelf tegen het raam aan. In de regel probeer ik mijn sluitertijd rond de 1/20s te houden om bewegingsonscherpte tegen te gaan. Tegelijkertijd wil je zo veel mogelijk scherptediepte behouden. Dit is vooral in de avond een uitdaging. Kies je voor een diafragma van f/2.8, dan heb je de cockpit nog wel scherp, maar loopt de scherpte naar achteren heel snel weg. In dat geval worden de sterren sowieso ook wazig terwijl je die nu juist scherp in beeld wilt brengen. Ik ga dus vaak voor een diafragma ergens tussen de f/5.6 en de f/8, waardoor de sluitertijd oploopt tot enkele seconden. Met dergelijke waarden wordt het wel echt gevoelig. Iedere beweging ga je zien. Niet zelden zijn ook maar twee van mijn tien beelden die ik vanuit de cockpit maak echt scherp. Maar ze zijn wel uniek en vormen een mooie aanvulling op mijn portfolio. Het is iets anders dan anders.'

'Mijn collega's in de cockpit kijken er inmiddels niet meer van op dat ik fotografeer', vervolgt Martijn. 'En natuurlijk ben ik daarbij ook aan regels gebonden. Zo mogen wij onder de drie kilometer niets anders doen dan vliegen. Maar daarboven draag ik mijn taken regelmatig even over als het licht mooi is. Daar kijkt niemand meer van op.'

Sinds 2015 is Martijn ambassadeur van ZEISS Nederland en sinds 2016 van filterspecialist NiSi. Dit biedt hem 'een unieke kans om mijn beeldkwaliteit verder op te krikken'. 'Zeker mijn architectuurfotografie. Bij deze tak van fotografie is het cruciaal dat de randen om de gebouwen heen echt scherp zijn. Wanneer die niet voldoende scherpte hebben, ga je dat onherroepelijk zien in je nabewerking. Het contrast van de ZEISS-objectieven en natuurlijk de van ZEISS welbekende pop of 3D-rendering, is absoluut uniek. Die combinatie van contrast en pop hebben me echt geholpen om mijn beelden naar een hoger niveau te tillen.'

Daar waar Martijn in de cockpit in actie komt zodra de lichtomstandigheden daarom schreeuwen, gaat er aan de beelden die hij vanaf de grond maakt niet zelden een veel langer proces vooraf. 'Wanneer ik voor lange sluitertijden ga, is de lichtrichting van belang, maar de intensiteit van het licht veel minder. Eigenlijk heb ik dan het liefste mat licht. Dat pas ik in mijn nabewerking toch allemaal aan. Maar ik plan mijn locaties wel zo goed als mogelijk. Via Google Maps, Google Earth, Instagram, Facebook of welke beschikbare bron dan ook. Waar is vandaag de dag nog geen foto gemaakt? Via de beschikbare openbare bronnen is het dus vrij eenvoudig om uit te vogelen wat verschillende hoeken zouden kunnen zijn. Eenmaal op locatie loop ik ook altijd eerst nog rond om dé perfecte compositie te zoeken.'

'Voordat ik de ontspanknop indruk, zit het eindresultaat vaak al in mijn hoofd', vervolgt Martijn. 'Na een jaar of drie, vier intensief fotograferen, kwam ik erachter dat dat voor mij de manier van fotograferen is. Dan maak je namelijk niet de fout dat je in het veld dingen vergeet die je achteraf nodig hebt om hét beeld te maken. Ik wil heel duidelijk voor ogen hebben hoe mijn eindproduct er uit moet gaan zien en wat ik daarvoor nodig heb. Dat werkt voor mij het beste. Ik weet ook exact welke kant ik op ga met mijn nabewerking en schiet dus echt met dat eindresultaat in gedachten. Zeker bij long exposures is het essentieel om goed te letten op de verhouding blauwe lucht en wolken. Er moet iets in de lucht zitten waardoor je je beeld kan vullen zonder dat het teveel afleidt van het onderwerp.'

Wanneer Martijn spreekt over lange sluitertijdfotografie, dan moeten we in zijn geval niet denken aan enkele seconden. Zo gebruikt hij voor zijn Fine art-werk niet zelden sluitertijden van minimaal zeven minuten. 'Vervolgens maak ik in Lightroom mijn basis-edits. Denk hierbij aan de juiste clarity en het verwijderen van vlekken. Het meeste werk heb ik vervolgens in Photoshop. Ik breng allerlei verschillende lichtwaarden aan, maar daarvoor moet ik verschillende selecties maken. Daar gaat altijd heel veel tijd inzitten. Wanneer je niet in de mood bent moet je daar ook niet aan beginnen. Het is heel precies werk. Wanneer je tijdens dat proces één foutje maakt, zie je dat duidelijk terug in het eindresultaat.' Martijn heeft dit zichzelf allemaal aangeleerd. Uiteraard met behulp van bronnen als Google en YouTube. 'Daarnaast heb ik veel gehad aan geschreven tutorials. Met al die informatie bij de hand ben ik gaan experimenteren. Steeds meer, steeds verder en uiteraard met vallen en opstaan. Wanner je iets tien keer fout doet, weet je na de tiende keer wel waar de fout zit.'

Een vraag die zich tot slot aandringt, is waar dit allemaal gaat eindigen? Immers, voor een fotograaf die zich in amper vier jaar tijd opwerkt tot ambassadeur van merken als NiSi en ZEISS en weet door te dringen tot de laatste tien in de finale van 's werelds meest prestigieuze fotografiecompetitie, de Hasselblad Masters 2018, gloort een nog veel mooiere toekomst. Toch? Martijn: 'Ik ben in mijn hoofd 24 uur per dag bezig met fotografie. Bovendien ben ik een enorme perfectionist. Ik vind het super om te doen maar leg ook mijn doelen heel hoog. Recent had ik mijn eerste expositie met mijn Fine art-werk in Amsterdam. Helemaal te gek, maar mijn uiteindelijke doel is om met mijn werk in een toonaangevende gallery in New York te hangen. Daar wil ik naar toe. Nu vind ik het ook nog leuk om op social media beelden te delen, maar ik wil als gezegd veel meer dan dat...'

Harmen Piekema in DIGIFOTO Pro 6.2018

Dit interview is ook te lezen in DIGIFOTO Pro 5.2018. Je kunt deze editie en voorgaande nummers los bestellen voor €7,95 inclusief verzendkosten (binnen Nederland). In DIGIFOTO Pro 6.2018, die eind december verschijnt, lees je onder andere een interview met NiSi ambassadeur Harmen Piekema. En natuurlijk nog veel meer. Wil jij deze uitgave graag op je eigen deurmat ontvangen? Neem dan snel een abonnement.

Lees ook: Videotutorial van NiSi ambassadeur Harmen Piekema

Lees ook: WAD! werd Ruben Smit bijna fataal

Lees ook: Introductie NiSi Filter Sets

Beelden: © Martijn Kort