Low key portret met reportageflitser

In DIGIFOTO Pro magazine 3 van dit jaar werpt Sonja van Driel, docente en auteur van flitsboeken een licht in de donkere wereld van low key protretten. Om te beginnen met Debby, een geduldig model op vier pootjes.

De gebruikte apparatuur bij Low Key portretten

Deze low key foto is tot stand gekomen met een camera met standaard zoomlens, één manuele reportageflitser en een statief voor de flitser. Dat is alles! Om het flitslicht af te laten vuren is er gebruik gemaakt van de draadloze triggering sensor die in de flitser is ingebouwd. Hiermee zijn kabels of triggersets overbodig. Is de foto alleen te maken met de genoemde apparatuur? Nee, zeker niet. De spiegelreflexcamera kan vervangen worden voor een systeemcamera. En in plaats van een manuele flitser doet een TTL flitser evengoed zijn werk: flitslicht afvuren. Bovendien maakt het niet uit op welke wijze de flitser wordt aangestuurd; met draadloze flitsbesturing, een flitskabel of een triggerset.

De locatie en de opstelling bij Low Key portretten

De low key foto is gemaakt in een door daglicht belichte woonkamer. Er valt geen direct zonlicht op het hondje of elders in het zoekerbeeld van de camera. Het ophangen van een zwarte achtergrond is niet nodig. Met een volledige onderbelichting van de achtergrond wordt deze vanzelf zwart. Ten opzichte van de fotograaf staat de flitser links opgesteld. Deze is zodanig geplaatst dat er geen strooilicht (dat is het afnemende flitslicht na een bepaalde flitsafstand) van de flitser op de achtergrond valt. Echter, het strooilicht valt wel op de muur aan de rechterkant van de fotograaf. Omdat die muur buiten beeld valt is het strooilicht niet zichtbaar. De camera staat op circa 2,5 meter en de flitser op 2 meter afstand van het hondje.

De camera-instelling

Om het omgevingslicht helemaal donker te maken, hebben we hier gekozen voor f/9, 1/125sec en 100 ISO. We hebben ingezoomd tot een brandpuntsafstand van 70mm. De onderbelichting van de achtergrond heeft geen effect op de belichting van het hondje. Dat wordt namelijk alleen belicht door de losgekoppelde flitser.

De instelling van de flitser

De flitser staat redelijk dicht bij het onderwerp. Daarom is 1/8 van het flitsvermogen voldoende om het flitslicht op het hondje te laten vallen. Alles wat we verder hoeven te doen is met een beetje regie te zorgen dat Debby’s gezicht op een leuke manier in beeld komt.

Rembrandtbelichting bij Low Key portretten

De flitser staat aan de zijkant en iets boven ooghoogte ten opzichte van het model. Dit zorgt voor een mooie schaduwwerking en een fraaie lichtval op het gezicht. Deze belichting noemt men ook wel Rembrandtbelichting.

Low key foto door Joke Broer

De richting van het flitslicht

De lichtval op het onderwerp, de schaduwpartijen, het strooilicht op de achtergrond en de richting van het licht vereist precisie. Een goede belichting van een flitsfoto hangt voor een groot deel af van de richting van het flitslicht. De hoogte van de flitser speelt een cruciale rol voor het resultaat. Dit luistert nogal nauw, want een kleine verandering kan je foto maken of breken. Bij portretfotografie is de algemene richtlijn dat een gezicht een mooie belichting krijgt als het licht enigszins vanuit de hoogte komt. De flitser zou iets boven ooghoogte moeten staan. De gedachte hierachter is dat het in de natuur niet voorkomt dat licht van onderen op een gezicht valt.

Het voorkomen van strooilicht

Strooilicht is het flitslicht dat steeds verder afneemt in kracht na een bepaalde afstand. Logischerwijs stel je het flitslicht zodanig in dat er op de afstand van het onderwerp een juiste hoeveelheid flitslicht valt. Strooilicht dat zichtbaar in beeld komt, is afhankelijk van de richting van het flitslicht en van de afstand tussen model en achtergrond. De richting waar het flitslicht vandaan komt is bepalend voor de plek waar het strooilicht valt. Laten we het voorbeeld van deze foto nemen. De flitser staat zodanig opgesteld dat het strooilicht op de witte muur achter het model valt. Zolang die muur in beeld is, zal het strooilicht dat erop valt zichtbaar zijn.

Splitbelichting

Bij deze foto is de flitser meer naar de zijkant van het model verplaatst. Daardoor valt er nauwelijks nog enig strooilicht op de muur achter het model. Om die reden wordt de muur donkerder afgebeeld. Los van het strooilicht dat al dan niet op de muur valt, zie je een duidelijk verschil in de belichting op het gezicht. De opstelling van de eerste foto zorgt voor een Rembrandtbelichting. Dit is herkenbaar aan werking van licht en schaduw en het driehoekje op de wang, net onder het oog van het model. De opstelling van de flitser bij de andere foto zorgt voor een Splitbelichting. De ene helft van het gezicht vangt licht en de andere helft valt in de schaduw.

Grotere afstand

Zou je de voorkeur geven aan een Rembrandtbelichting, maar strooilicht willen voorkomen, dan kun je ook het model op grotere afstand van de muur plaatsen. Immers, strooilicht neemt af na het juiste punt van belichting (het gezicht van het model). Hoe meer afstand tot de achtergrond, des te donkerder de muur. In dit voorbeeld hebben we de hele set up op langere afstand van de muur af gezet. Er is minder strooilicht dat op de muur valt.

Flag als alternatief

Als je in een grote ruimte fotografeert, heb je de vrijheid om afstand te houden tussen het model en de muur. In kleine ruimtes ben je daarin minder flexibel. Maar ook dan is er een alternatief om zo min mogelijk strooilicht op de achtergrond te laten vallen. Namelijk met een flag. Het is een praktisch en eenvoudig hulpmiddel om extra richting te geven aan het flitslicht. Met de flag kun je het strooilicht tegenhouden waardoor het niet op de muur valt. In de vakhandel zijn flags te koop maar je kunt er eenvoudig zelf een maken van een donkerkleurig stukje foam of karton.

Meer weten over flitsen?

Meer weten over het werken met een reportageflitser? In dat geval is het instructieboek 'Flitsen met een reportageflitser' een aanrader. Of je nu low key portretten, stillevens of actie fotografeert, met dit boek leer je om het licht volledig naar je hand te zetten.  

Prijs: € 24,50
Auteur: Sonja van Driel
ISBN: 9789081533188

Verkrijgbaar in de boekhandel