In gesprek met Wilmar Dik: marktomstandigheden van fotografen

'Het ligt er natuurlijk een beetje aan in welke tak van fotografie je opereert,' begint Wilmar. 'Bij persfotografie zijn de omstandigheden op dit moment belabberd en in Stockfotografie valt ook weinig te verdienen. Maar het is niet zo dat het voor iedereen slecht is, zelf heb ik vooral opdrachten in de bedrijfsfotografie en daar verdien ik wél aan.' Echter, dat Wilmar Dik zelf wel in staat is om de kost te verdienen met zijn fotografie, neemt niet weg dat hij zich zorgen maakt over de markt.

Tarieven bepalen

De grootste valkuil zit volgens de beroepsfotograaf in het niet kunnen bepalen van een gezond uurtarief. 'Je moet realistisch onderscheid maken in het aantal facturabele uren. Als je als ondernemer start denk je misschien vijfentwintig facturabele uren te maken, maar als je er dan achter komt dat je de eerste maanden maar vier facturabele uren per week maakt, kom je bedrogen uit. Zeker als je nog eens te weinig vraagt. Dan ga je het niet redden.' Veel voor zichzelf startende fotografen hebben de neiging om te weinig te vragen voor hun diensten. Ze zijn misschien wel een goede fotograaf, maar niet de keiharde ondernemer die ze daarnaast zouden moeten zijn. Het is heel belangrijk om je te gedragen als ondernemer, vindt Wilmar.

Op het moment dat je beroepsfotograaf wordt, ben je niet alleen fotograaf maar ook ondernemer. 'Een onderdeel daarvan is het bepalen van je uurtarief en daar niet van afwijken. Je hebt online diverse modelletjes, als je googelt op 'hoe bereken je een uurtarief voor fotografen' kom je op de site van DuPho waar je een Excelsheet kunt invullen waarna er een rendabel uurtarief uit komt rollen.'

Indecent proposals

Wilmar krijgt bijna maandelijks 'indecent proposals', voorstellen die – als je er realistisch naar kijkt – niet helemaal deugen. 'Ik kreeg eens een mooi voorstel om een dagje te fotograferen voor € 700,- met als voetnoot dat er van me verwacht werd om flexibiliteit te tonen.

Toen ik belde om te vragen wanneer en waar er gefotografeerd moest worden, bleek dat de klus niet op één dag kon omdat er meerdere mensen moesten worden gefotografeerd die waarschijnlijk niet op dezelfde dag aanwezig konden zijn. Er werd ook meteen gevraagd of ik zelf alle personen even wilde benaderen om de afspraak in te plannen. Zo bleek dus dat een dagje fotograferen veel meer zou omvatten. Zelfs al zou het lukken om alle personen op één dag in dezelfde ruimte te krijgen zou ik naast fotograferen en beeldverwerking ook nog eens de volledige planning op me moeten nemen. Dat laatste was dan vrijwilligerswerk.

Toen duidelijk werd dat we niet op één lijn zaten heb ik de opdracht teruggegeven, daar moet je gewoon niet aan beginnen.' Wilmar durfde nee te verkopen, maar volgens hem durven veel fotografen niet voor zichzelf op te komen. 'Ik denk dat het de onzekerheid is bij veel mensen, maar als je waar maakt wat je klant wil, dan moet daar gewoon een gezond uurtarief tegenover staan.

Dat is geen veertig euro per uur, daar red je het niet mee. 'Maar het ligt niet alleen aan de onzekerheid van de fotografen zelf. Een probleem doet zich ook voor bij de opdrachtgevers die geen inschatting kunnen maken van wat fotografie echt waard is. Je ziet het tegenwoordig op social media en in fotografengroepen. Een voorbeeld: een verloofd stel deelt op Facebook dat ze voor hun bruiloft een fotograaf zoeken.

Binnen een kwartier zijn er vijftig mensen getagd. Als ze dan hun budget prijsgeven wat voor veel beroepsfotografen te weinig is, weet je zeker dat iemand van de getagde fotografen het wel zal oppakken. 'Dat zal ook in de toekomst wel blijven, ben ik bang. In Nederland zijn er een heleboel mensen die zichzelf fotograaf noemen en die het leuk vinden om te doen en een acceptabele camera hebben. De camera is tegenwoordig het probleem niet meer, je kunt schieten wat je wil in een beeldkwaliteit die voldoende is. En als er veel meer mensen zijn die het leuk vinden dan dat er opdrachten te vergeven zijn, dan wordt het lastig.'

Verschil beroepsfotograaf en amateurs

'Of je op een dergelijk voorstel in moet gaan, ligt aan het feit of je een amateur bent of een beroepsfotograaf. Amateurs met een betaalde baan in een andere branche kunnen fotograferen voor bedragen die ze zelf willen. Als die willen werken voor tien of vijftien euro per uur, dan moeten ze dat helemaal zelf weten. Echter, als je jezelf in de markt wil zetten moet je denken als een ondernemer en moet je je houden aan je tarieven en al helemaal niet gratis werken. Je hebt veel tijd geïnvesteerd in het ontwikkelen van je unieke stijl en vaardigheden en hebt geld geïnvesteerd in je apparatuur. Partijen die niet bereid zijn om voor jouw werk te betalen, waarderen en verdienen je werk niet.

Als je gratis foto's maakt dan is het voor de exposure van hun product of dienst, want die staat op de voorgrond, niet jouw naam.' Ben je bang dat je geen opdrachten meer kunt krijgen omdat je 'te duur' bent? Niet doen, vindt Wilmar. 'Er zijn voldoende partijen die graag kiezen voor een beroeps en niet voor een amateur want er zijn wel wat verschillen. Ik zeg niet dat een een amateur per definitie minder mooie foto's maakt, maar de attitude naar een opdrachtgever is gewoon anders. Een beroepsfotograaf zet alles op alles om het perfecte plaatje te maken, als amateur kun je dat – bijvoorbeeld vanwege tijdgebrek omdat je in loondienst bent – niet altijd veroorloven.’

De fotograaf als ondernemer

Het belangrijkste is dat je je realiseert dat je als freelancefotograaf ook ondernemer bent, concludeert Wilmar. 'Dit betekent dat je tijd moet steken in alles wat er bij ondernemerschap komt kijken, inclusief je eigen marketing, sales en het uitbreiden van je netwerk. Want, al ben je de beste fotograaf op aarde, als je je niet ontwikkelt als ondernemer, zal het geen brood op de plank brengen.'
 

Over Wilmar Dik

De Haagse fotograaf Wilmar Dik is beroepsfotograaf en cameraman. Hij maakt bedrijfsfilms en -foto’s in opdracht voor zeer diverse bedrijven. Je kunt zijn commerciële werk bekijken op reclamebeeld.nl en zijn bedrijfsfilms op tasfilms.nl. De fotografiestijl van Wilmar kun je het beste op wilmardik.nl bekijken en zijn reisfotografie uit 45 landen kun je vinden op www.reisfotografie.com

Fotografie door: Wilmar Dik