Marije Dijkema | Een Reis door Fine Art Fantasy

Tekst: Maarten Kuipers | Fotografie: Marije Dijkema

Marije Dijkema

Marije Dijkema heeft nu al zo'n twaalf jaar ervaring in de fotografie, waarbij ze zich specifiek richt op Fine Art Fantasy fotografie. Deze benaming kiest ze zorgvuldig, aangezien de term 'fantasie' soms ten onrechte kinderlijk kan overkomen, wat niet strookt met de diepgang en artistieke waarde van haar werk. 'Fine Art' benadrukt juist dat haar creaties authentieke kunstwerken zijn, en deze term beschrijft haar stijl dan ook veel treffender. Bovendien, zoals ze zelf opmerkt, rolt 'Fine Art Fantasy' gewoon prettig over de tong. In het interview deelt ze haar persoonlijke reis in de fotografie: van haar vroege begin, langs haar eerste foto en inspiratiebronnen, tot aan haar rol als jurylid bij het programma Het Perfecte Plaatje.

Marije Dijkema fotografeert voornamelijk vrouwen. De foto’s zijn volgens haar een spiegeling van haar binnenwereld. ‘Ik ben een vrouw en ik probeer storytelling te laten zien in mijn foto’s. Dat past op de een of andere manier voor mij toch beter met een vrouwelijk onderwerp. Ik fotografeer wel mannen, maar alleen als dat past binnen mijn visie en hoe ik het verhaal kan neerzetten,’ vertelt ze. ‘Zo had ik een aantal maanden geleden een fotoshoot met Sinterklaas (en dat is voor nu nog een man), wat ook goed binnen het fine art fantasy genre valt. Maar als we het hebben over vrij werk of wat ik het liefste doe, dan zijn dat toch echt vrouwen.’

Het begin - Marije Dijkema

Marije is niet direct als professional begonnen in de fotografie. Zoals velen van ons kent haar carrière een bescheiden start. Marije's vader was hobbyfotograaf. Hij fotografeerde de familie, portretteerde neefjes en nichtjes en deed dit in een tijd dat fotografie nog niet zo gebruikelijk was als nu. Veel gebeurde nog met filmrolletjes en later met de eerste digitale camera.

‘Ik weet nog dat ik het heel cool vond om tegen mensen te zeggen: mijn vader is fotograaf. Dat was natuurlijk niet echt zo, hij was fulltime basisschoolleraar, maar het was echt zijn grote hobby en ik keek daar heel erg tegenop. Toen ik 14 of 15 jaar oud was, wilde ik ook met fotografie experimenteren en had ik een klein digitaal (compact) cameraatje. Zo’n apparaat met 4 pixels die veel slechter was dan de huidige telefoons. Ik liep hiermee natuurlijk al snel tegen limieten aan.’

Marije’s vader had een Nikon spiegelreflexcamera die ze uiteindelijk mocht gebruiken. Binnenshuis en in de tuin. Een échte camera, met twee lenzen. Dat waren een kitlens en een zoomlens, waarschijnlijk ook als kit gekocht, maar het was een grote stap voorwaarts vanaf haar eigen toestel. ‘Ik kon bijvoorbeeld opeens foto’s van de katten maken met een veel mooiere scherptediepte. Toch wilde ik graag meer en ik ben gaan sparen voor mijn eigen camera. Toen ik 16 werd, had ik genoeg bij elkaar gespaard. Ik kocht toen ook een Nikon, want dan kon ik de lenzen van mijn vader gebruiken. Daar is het begonnen.’

In eerste instantie wel hobbymatig. Marije zat toen nog op de middelbare school en heeft van huis uit meegekregen dat fotografie een fantastische hobby is, maar geen werk. Ze moest wel een grote mensen baan hebben en daarnaast kon ze dan gaan fotograferen. De fotovakschool en de kunstacademie werden het niet, dus had ze besloten om grafische vormgeving te gaan studeren. Tijdens deze opleiding, waar ze toch nog met beeld kon werken, kreeg ze ook een paar uur in de week les in de fotografie. Daar bleek toch wel dat de fotografie echt haar ding is. ‘Ik zat in het laatste jaar vormgeving bij een aantal alternatieve meiden in de klas, die altijd naar van die fantasy festivals zoals Elfia gingen.  Zij vroegen op gegeven moment mij en mijn camera mee en wow, dáár ging echt een wereld voor mij open.’

Inspiratie en nabewerking - Marije Dijkema

Marije Dijkema houdt zelf ook heel erg van fantasy. Op haar website valt te lezen dat het een manier is om manifestatie te geven aan haar eigen rijke innerlijke belevingswereld. De beelden die zij schiet, reflecteren haar eigen gevoel. ‘Mijn inspiratie kan overal vandaan komen. Dat kunnen hele kleine dingen zijn, zoals een plaatje op internet, maar ook dingen zoals films of series of het werk van andere kunstenaars in musea. Ook een wat dieper gesprek met iemand kan een emotie oproepen en die emotie kan ik op de een of andere manier toch weer vertalen in een beeld.’

Dat beeld heeft Marije op dat moment nog niet volledig in haar hoofd. Vaak vormt het beeld zich tijdens de shoot of zelfs erna. ‘In de nabewerking kan ik ook nog spelen met de foto en het gevoel ervan. Soms begint het te borrelen en dan denk ik: oh, maar wat nou als ik dit nog toevoeg. Ik was bijvoorbeeld twee weken geleden in Ierland, waar ik foto’s heb gemaakt op een kerkhof. Ik had toen een ander beeld in mijn hoofd dan wat het uiteindelijk is geworden. Ik wist wel dat het een beetje duister moest worden, maar toch is het net anders geworden dan ik had gedacht. Dat maakt het ook tof, het blijft een soort van vloeibaar tot het eindresultaat er is.’

Die nabewerking in Photoshop is een overblijfsel van haar opleiding tot grafisch vormgeefster. Professioneel gezien is Marije dus eerder gaan Photoshoppen dan fotograferen. Ze is zich pas later gaan verdiepen in het technische verhaal achter het gebruik van de camera in de Manual stand. Van het nemen van foto’s, naar het maken van foto’s. 

Samenwerkingen en locaties - Marije Dijkema

Op weg naar Marije’s kantoor liepen we door een atelier waarin meerdere jurken te zien waren. Sommige hingen te hangen, terwijl anderen stonden te staan. Die laatste waren vaak nog niet af en het was duidelijk dat daar nog hard aan gewerkt werd. Ik vroeg Marije of ze óók de jurken zelf maakt.  

‘Nee, die jurken zijn niet van mij. Ik wou dat ik het kon, maar ik werk samen met een designer. Mijn eerste studio was een bedrijfsunit hier verderop in de straat en daar zat Roosmarie (Roosmarie Couture) in de ruimte naast mij. Zij is degene die de kostuums maakt en heeft daar ook de opleiding voor gedaan. Toevallig ook in fantasy stijl. Soms moet het zo zijn. Samen hebben we Studio Wonderland opgericht, waar je kostuums en jurken kunt huren. Het is natuurlijk zonde om het zo te laten hangen, dan kan je het beter verhuren. Sommige cliënten boeken een fotoshoot op locatie en dan kunnen ze daar ook een outfit uitkiezen.’

Dat Marije Dijkema op veel plekken komt, blijkt ook uit haar Instagram feed. Zo was ze recentelijk in Ierland en even daarvoor in Frankrijk. ‘De roadtrip naar Frankrijk ontstond toevallig omdat ik een opdracht had in België. Ik was onderweg met twee visagisten waarvan er één weleens model voor mij staat en ik bedacht toen: laten we daar dan een tripje van maken. Eerst voor vrij werk naar Frankrijk, en de opdracht in België op de weg terug. Dat is iets dat ik uiteindelijk nóg meer zou willen doen; Naar supermooie locaties gaan om te fotograferen. Je grens verschuift steeds verder en je wilt steeds mooiere beelden maken.’ Nederland vind Marije wat dat betreft, toch wel een enigszins saai land. Verhuizen zou ze alleen niet willen. ‘Ik ben bang dat die mooie locaties hun glans verliezen op het moment dat je ertussen woont. Nu voelt het altijd alsof ik op avontuur ga en dat ga ik ook.’

Vrij werk - Marije Dijkema

Op de vraag wat voor haar een foto goed maakt, antwoordt Marije:

‘Voor mij bepaalt het gevoel dat ik van een foto krijg, of ik het een goede foto vind of niet. Dat is heel abstract en moeilijk uit te leggen. Soms heb ik het al tijdens het shooten. Dan krijg ik vlinders in mijn buik en begin ik te huppelen. Als ik begin te huppelen, dan weet ik dat het goed zit. Met de nabewerking heb ik dat ook. Dan weerspiegelt de foto precies het gevoel dat ik wilde vastleggen. Dat klinkt misschien wat spiritueel of wazig, maar ik kan het niet anders uitleggen.’

Eerder hadden we het al over de term Fine Art Fantasy fotografie. Marije geeft haar cliënten de mogelijkheid om onderdeel te worden van een stukje kunst. Daarin mogen zij een voorkeur aangeven. Bijvoorbeeld in de kleur jurk, of op wat voor soort locatie ze gefotografeerd willen worden. Uiteindelijk komt de foto, onder sturing van Marije zelf, vrijwel altijd tot het gewenste resultaat. Heel af en toe zit er een beeld tussen die zij zelf niet snel op haar website zou zetten. Dat is volgens haar het risico van in opdracht fotograferen. 

Als het zou kunnen, is het dan ook haar droom om alleen nog maar vrij werk te maken. De vrijheid om de foto’s te creëren zoals je zelf wilt, hoe je het wilt en waar je wilt, zonder dat derden zich daar mee bemoeien. ‘In opdracht is het zo dat het eindresultaat een samenwerking tussen fotograaf en opdrachtgever is. De fotograaf doet de voorselectie, waarna de opdrachtgever de foto’s selecteert die zij/hij het mooist vindt. Bij vrij werk heb je dat natuurlijk helemaal niet en kan je altijd doen wat je zelf wilt. Ik huppel ook wel vaker bij vrij werk als ik eerlijk ben.’ Hoe daar een verdienmodel aan te hangen is nog even een raadsel voor ons beiden. 

De eerste foto die Marije aanduidt als een foto die speciaal voor haar is, is een beeld van een dame op een boomstam met vliegende boeken om haar heen. ‘Deze foto heb ik in 2015 gemaakt en heeft een Alice in Wonderland thema. Het is technisch misschien niet de beste foto, maar het was een van de eerste foto’s die ik maakte met het idee om er in de nabewerking iets fantasierijks van te maken. Leuk detail over het model op de foto (Elyse); dit was mijn eerste shoot met haar en tegenwoordig is het een van mijn beste vriendinnen én vast model bij workshops en dergelijke. Deze foto is de start geweest van mijn fantasy fotografie carrière, én de start van een hele mooie vriendschap. Ik zie nu heel veel dingen aan de foto die ik anders zou doen (wat ook betekent dat je gegroeid bent als artiest), maar deze foto heeft een speciaal plekje in mijn hart.’

Ook een zelfportret uit Schotland passeert de revue. Marije vertelt dat ze al verliefd was op Schotland voordat ze er daadwerkelijk was geweest. Gezien haar stijl verbaast me dat niet zozeer. 

‘Vorig jaar ben ik daar voor het eerst geweest met vrienden. Het was eigenlijk geen fototrip, maar ik had toch mijn camera en wat jurken mee. We kwamen bij een kerkje bij een meer en er kwam een grote donkere wolk aan. Direct voelde ik die vlinders en ik moest daar en op dat moment een foto maken. Ik heb snel een jurk aangetrokken en ik heb ongeveer 3 droge minuten gehad. Maar in die drie minuten heb ik wel de foto kunnen maken die ik wilde.’

In de cameratas van Marije Dijkema

Marije is ooit begonnen met een Nikon spiegelreflex. Momenteel fotografeert ze met een Nikon Z7. ‘Ik ben overgegaan op mirrorless in 2020 omdat ik per ongeluk een waterfles liet leeglopen in mijn cameratas.  Mijn Nikon D800 was daar helaas niet tegen opgewassen. Dat was een goed moment om de spiegelloze markt in te stappen. Ik heb nog getwijfeld of ik een Sony wilde. Veel fotografen raadden dat aan en Sony zelf was heel erg aan het promoten, maar mijn gevoel zei toch: blijf gewoon bij Nikon. Ik heb echt fotografen in mijn DMs gehad die boos werden om die keuze!’

Marije werkt alleen maar met prime lenzen. Dat zijn lenzen met een vast brandpunt. ‘Tachtig procent van de tijd schiet ik buiten met mijn 85mm, in de studio alleen maar met de 50mm. Ik heb ook een 24mm, maar die gebruik ik vooral voor opdrachten. Die laatste probeer ik nu met vrij werk ook wat vaker te gebruiken, zoals in Ierland in de ruïnes,’ vertelt ze. De 85mm is overigens een Sigma Art lens, die ze met een adapter op haar Z7 gebruikt. ‘Ik heb deze lens ooit bijna weggedaan omdat hij op mijn D800 niet accuraat focuste. Op een spiegelloos systeem gaat dat vele malen beter.’

Het perfecte plaatje - Marije Dijkema

Marije is als fotografe ook al een aantal keren op tv geweest. Zij was al vier keer te zien bij Het Perfecte Plaatje! Ik vroeg haar hoe ze daar zo terecht was gekomen en dat is nogal een bijzonder verhaal. Marije zegt dat het vooral een kwestie is van mensen kennen en balletjes die rollen. ‘Ik ben er gekomen door William Rutten. William had destijds op zijn facebook pagina regelmatig een wedstrijd waarvoor je foto’s kon insturen. Het thema was die keer portretten. Iemand zei tegen mij: stuur een portret in, het is gratis en er is een kans dat William het post! Dat heb ik toen gedaan. Mijn foto was een van de 20 foto’s die werden uitgekozen. Het publiek kon op Facebook vervolgens de geselecteerde foto’s liken en de fotografen van de vier winnende foto’s mochten in de fotostudio van William een portret maken van een BN’er.’ 

Marije zat dus tussen de 20 geselecteerde foto’s, maar eindigde uiteindelijk als vijfde. ‘Ik mocht dus helaas geen portret maken van die BN’er. Gelukkig bepaalde het lot anders. Één van de vier fotografen kreeg koudwatervrees en besloot op het laatste moment af te haken. Zodoende was ik opeens nummer vier en werd ik door William uitgenodigd.  De BN’er die we mochten fotograferen was niemand minder dan Tygo Gernandt. Je mocht maar één foto bewerken en de bewerkte foto’s werden dan weer door William gepost en daar kon weer op gestemd worden. De winnaar van die stemronde ging met William lunchen. Er was iemand die, heel slim, Tygo zonder shirt had gefotografeerd en die won (uiteraard). Die fotograaf vond het zo gezellig met zijn allen, dat uiteindelijk de hele groep met William is gaan lunchen.’

De eerstvolgende keer dat Marije William sprak, was toen ze in een creatieve blokkade zat. Ze heeft William toen om tips gevraagd en hij bood haar aan om een keer model te komen staan. Zo leerde ze hem natuurlijk beter kennen, en toen William de vraag kreeg vanuit Het Perfecte Plaatje of hij iemand wist die iets met het thema ‘horror’ kon doen, was het contact snel gelegd. ‘Zodoende ben ik gastjurylid geworden. De les die je hieruit kunt halen is; wees aardig (sympathie helpt je verder) en als je iets specifieks doet helpt dat echt. Specialiseer je, zodat mensen weten wat je doet.’

Zo zie je maar weer; soms moet het universum je een zetje in de rug geven en soms zijn dingen precies zoals ze moeten zijn. Om af te sluiten gaf Marije nog wat tips voor beginnende fotografen:

‘Ga vooral iets doen wat je leuk vindt. Specialiseer je in hetgeen waar je hart ligt. De markt is best wel verzadigd en een specialisme helpt dan enorm. Als je iets doet wat je echt leuk vindt, waar je bij wijze van spreken uren aan kunt besteden, hou je het veel langer vol. Doe iets waar je van aan gaat.’

Kijk voor meer informatie op www.bymarije.nl

INFO:

 

Deze foto maakte ik in 2015, dit was de eerste keer dat ik echt een

fantasy bewerking deed: de vliegende boeken zijn namelijk later

toegevoegd. Het was ook de eerste keer dat ik met model Elyse

werkte. Elyse is inmiddels een van mijn beste vriendinnen geworden

en mijn vaste model voor workshops en masterclasses.

Model: Elyse of Endrion

 

De foto die ik maakte in de studio van William Rutten van Tygo

Gernandt. Ik wilde heel graag een fantasy foto van Tygo maken, dus ik

besloot een concept te kiezen met zwevende kaarsen. De foto won

uiteindelijk niet, maar ik ben wel trouw gebleven aan mijn stijl, en

achteraf gezien vind ik dat belangrijker dan winnen.

 

Dit zelfportret maakte ik op een roadtrip in Schotland. Toen we langs

dit kerkje reden wist ik gewoon dat ik hier een fantastische plaat uit

kon halen. Ik heb een van mijn vrienden gevraagd om proefmodel te

staan zodat ik mijn camera kon instellen en het kader kon bepalen.

Hierna heb ik een jurk aangetrokken en zijn we van plek gewisseld. Ik

denk dat we ongeveer drie minuten hadden voor het met bakken uit de

lucht kwam, maar het plaatje dat ik in mijn hoofd had, die had ik!

 

Deze locatie kreeg ik getipt van een van mijn volgers. De trap in de

foto stond tegen een schuurtje aan, en je kan alleen van deze hoek

een goeie foto maken. Het is tot op de dag van vandaag een van mijn

lievelingsfoto’s in mijn portfolio.

Model: Kita Sayuri

Styling: Roosmarie Couture / Studio Wonderland

 

Soms moet je een beetje geluk hebben: Ik was op zoek naar een

locatie die niet zo spectaculair bleek als ik hoopte. Onderweg ernaar

toe kwamen we deze omgevallen boom tegen. Dit is zo’n typisch

plaatje die ik van te voren niet had kunnen bedenken, maar die voort is

gekomen uit een perfecte samenloop van omstandigheden. Naar deze

foto wordt het meest verwezen als inspiratie door mensen die een

shoot bij me willen boeken.

Model: Kita Sayuri

Styling: Studio Wonderland

 

Ik heb een heel fijne samenwerking met designer Roosmarie Couture:

ik gebruik regelmatig creaties van haar in mijn fotoshoots. Deze foto is

een testshoot geweest om dit kostuum te promoten; Het maken van

de foto en de bewerking heb ik binnen een uur gedaan; het is een van

mijn lievelings-studiofoto’s.

Model: Rhosyn Creative

Styling: Roosmarie Couture

Headpiece: Fairytas

 

Deze foto maakte ik tijdens een spontane roadtrip naar België. Het

licht viel perfect door dit raam heen, wat het plaatje meteen super

magisch maakt.

Model: Kari Autumn

Styling: Studio Wonderland

 

Vorige maand ben ik een paar dagen naar Ierland geweest met een

vriendin om foto’s te maken. Deze locatie was de enige waarvan ik

zeker wist dat ik erheen wilde: ik had een andere foto gezien die hier

gemaakt was en die foto inspireert me al jaren. Het is natuurlijk de

kunst om dan niet hetzelfde plaatje te maken, en dat is gelukt! Met een

laagstaand zonnetje kwam deze jurk perfect uit in de setting.

Model: Tessa (avocadontcallme)

Styling: Studio Wonderland

 

Dit is een van mijn favoriete roadtripfoto's. We besloten in maart

spontaan naar Normandië te rijden en we werden ’s avonds beloont

met een prachtige zonsondergang.

Model: Elyse of Endrion

Styling: Roosmarie Couture

 

Dit is een artikel uit DIGIFOTO Pro 5.2023. Lees hem nu digitaal: DIGIFOTO Pro 5.2023