In gesprek met Ifat Zohar, winnaar van Photomasters 2019

Simpele start

Waar begon bij Ifat Zohar de fascinatie voor fotografie? Op enorm vroege leeftijd. Ifat denkt zelf dat ze eigenlijk altijd al bezig is geweest met fotografie. ‘Ik geloof dat iedereen op een jonge leeftijd in hun leven wel in aanraking komt met fotografie of een vorm van beeldkunst in het algemeen, op wat voor manier dan ook’. Of het nu schilderen, tekenen of grafisch design was, zolang ze maar met kunst bezig was, was de motivatie ten alle tijden aanwezig. ‘Als ik eerlijk ben; ik ben best wel lui. Ik hou van tekenen en schilderen maar ik werd verliefd op fotografie omdat ik de beelden in mijn hoofd vorm kon geven zonder daarvoor eerst tien keer in de fout te gaan. Ik vond die nieuwe passie door een camera te pakken en foto’s te maken op mijn manier.’

Dit is een werkwijze die altijd is blijven bestaan bij de 49-jarige fotografe. ‘Ik hou van concepten creëren, zonder het uitwerken. Dat doe ik liever met één klik. Het was altijd makkelijker voor me (niet te verwarren met gemakzucht), en ik kon creatiever zijn in fotografie in plaats van toegepaste kunst.’

Toen Ifat dertig was, heeft ze alles achter haar gelaten en is in Parijs gaan wonen. ‘Om me te inspireren heb ik alles achter me gelaten. Ik woonde in een kleine flat en ik ging simpelweg door de stad struinen om gewoon alles te schieten wat ik zag en me een bepaald gevoel gaf. Als je geen andere afleidingen hebt in je leven gaan deze dingen vanzelf. Kleine details tonen zich aardig snel vanzelf aan je.’

Deze tijd was nog volledig analoog, rond 2001. ‘Ik stuurde de rolletjes naar Israël waar een goede vriend van me woont. Hij belde me om te vertellen dat hij mijn werk mooi vond, aangezien hij de beelden altijd als eerste zag en dat ik er iets mee moest doen. Dit is waar het allemaal startte. Wanneer je dan die reactie krijgt van mensen die aangeven dat je de juiste keuze hebt gemaakt, is dat het beste gevoel ter wereld.’

Oorsprong van stijl

Oorspronkelijk komt Ifat uit Israël. Toen ze terug kwam na een paar jaar in Parijs te hebben gewoond, zag ze dat het een totaal andere wereld was geworden. Wat in eerste instantie opnieuw een enorme cultuurshock was voor haar. ’Ik fotografeerde altijd als ik er rond liep. Maar ik heb nooit echt het gevoel gehad dat ik er genoeg inspiratie vond’. Dit veranderde echter allemaal toen ze zo’n vijftien jaar geleden in Nederland kwam. ‘Alles veranderde ineens. Ik verhuisde met mijn man en startte weer helemaal opnieuw.

Mijn man is een professioneel ruiter en is gek op het werken met paarden en andere boerderijdieren. We gingen in een klein  dorpje wonen waar ik niemand kende. Het enige wat ik had in die tijd was een camera en de paarden om me heen.

Ik had niets te doen, het internet begon nog maar net een beetje handzaam te worden. Ik had niet eens een mobieltje. Het enige wat ik kon doen was naar de paarden kijken en beelden maken. Zo leerde ik over de communicatie van paarden. Hun stijl, gratie, hun doen en laten. Ik kon het fotograferen en op de computer bekijken om zo de emotie van de paarden gedetailleerd te laten zien. Daarna ging ik foto’s maken van paardensport. Daar werd ik meer bewust van de timing en wanneer je moest fotograferen om dat ultieme moment te vangen. Het gaf mijn creativiteit een nieuwe boost omdat ik op andere dingen moest gaan letten dan kleine details of emoties. Het ging nu om beweging en timing.’

Inspiratie in Frankrijk

Tijdens een van haar vakanties komt de fotografe op een plek waar ze meer inspiratie vond dan waar dan ook; Camargue. dit was de plek waar haar grote break through ontstond. 'Het is een unieke plek in Frankrijk waar ongelofelijk veel wilde paarden zijn. Ze zijn altijd vrij, buiten en gelukkig. 

Bijna iedere foto die je ooit hebt gezien van wilde witte paarden die door water rennen, is daar genomen. Het is een gigantische plek, waar mensen op de paarden letten maar ze vrij laten. Je ziet de paarden in hun natuurlijke habitat waardoor ze een andere soort statigheid krijgen. In een van de foto’s zou je misschien denken dat deze paarden aan het vechten zijn, maar dat is niet zo. Ze zijn aan het spelen, wat alleen maar toewerkt aan hun persoonlijkheid. We moeten meer naar de emoties van de dieren kijken.’  

Het gaf haar een nieuwe blik op het fotograferen van dieren in relatie tot mensen. ‘Als mensen foto’s willen maken met hun dieren zie je vaak dat ze niet weten hoe ze zich moeten gedragen. Ze staan stijfjes naast hun dieren en voegen niet echt iets toe aan het beeld. En doordat ze zich zo opstellen voegt het dier hierna ook niet echt iets toe. Wat vooral ontstaat omdat dieren de emoties spiegelen van mensen om hun heen.’  

‘Ik ben rond die tijd gaan kijken naar de oude schildermeesters en vond daar zo veel nieuwe energie, dat ik mijn nieuwe (en huidige) stijl eindelijk definitief had gevonden. Ik besefte me dat ik mijn foto’s voortaan een schilderachtige sfeer wilde geven, om zo de unieke band te laten zien tussen dieren en mensen. Het draait uiteindelijk allemaal om de timing. Misschien draait het paard even in naar de personen in de foto of is er een blik tussen de twee die werkt.’  

Daarna ging ze zich meer richten op de omgeving in het beeld, iets dat meedraagt aan het beeld. Alle kleine details eromheen waarvan je misschien zou denken, dit is toeval, is allemaal expres zo neergelegd. In de foto’s zien we natuurlijk licht, en meestal een of twee extra flitser(s). ‘Het valt anders namelijk allemaal een beetje weg. Een paard is geen mens, de dimensies zijn zo anders waardoor we moeten kijken hoe de belichting is op het dier. Een enorme inspiratie voor mij was Gemmy Woud- Binnendijk, van haar belichtingstechniek heb ik zoveel geleerd. Qua techniek heb ik een hoop opgestoken, maar het werken met dieren moest ik alsnog helemaal zelf doen.’

Als voorbeeld vertelt Ifit over een shoot met een vos waarbij het dier alle kanten op rende om uiteindelijk helemaal niet mooi op de foto te komen. ‘Je kan plannen wat je wilt, maar het draait puur om hoe zij (de dieren) zich voelen en waar ze zin in hebben. Dat kan behoorlijk lastig zijn. Wat wel fijn is, is dat elke shoot anders is. Ik wil namelijk niet vastzitten aan een bepaalde stijl. Net zoals ik vroeger tekende, schilderde en grafisch design deed, wil ik binnen fotografie ook telkens nieuwe dingen ontdekken. Ik denk dat dit een goed advies is voor iedereen; zorg ervoor dat je nooit te comfortabel bent binnen je werk, kunst of leven in het algemeen. Kijk naar mensen om je heen voor inspiratie en blijf vooral niet binnen je favoriete bubbel leven, want dat is eeuwig zonde. Het gaat er in mijn ogen om dat je een verhaal kan laten zien. Dat wil ik het allerliefst in mijn foto’s. Dat mensen kijken en denken: dat is gekozen om iets speciaals te vertalen naar de kijker. Niets in mijn foto’s is zonder reden, het heeft altijd een bepaald nut.’

Leiden door gevoel

Mijn man is vaak bij shoots om advies te geven over het fotograferen. Hij is geduldig en kan altijd zien wat het beste werkt, plus hij is super goed met paarden dus kan hij tijdens de shoots ook altijd wat rust uitstralen naar de dieren. Wat belangrijk is want de baasjes van de dieren zijn eigenlijk altijd degene die er voor zorgen dat er onrust is. De dieren zelf zijn meestal kalm, maar ze weerspiegelen de emoties van hun baasjes.’  

Wanneer ik meer naar de technische kant van haar werk vraag, vertelt ze lachend dat ze daar bijzonder weinig vanaf weet en, nog belangrijker, dat het haar ook niet veel interesseert. ‘Het gaat me echt niet zoveel om waar ik mee werk. Ik ga op gevoel af. Ik schiet met Nikon, zoveel kan ik je wel nog vertellen. Daar heb ik altijd mee gefotografeerd, ook analoog toen ik net begon. Maar het gaat in mijn werk niet zozeer om de juiste instellingen. De camera is gewoon een verlengde van mijn lichaam en ik kijk puur naar licht.'

Fotografie door: Ifat Zohar

Dit artikel werd geschreven door Siem van Woerkom en gepubliceerd in DIGIFOTO Pro 4.2019