Filmen in 10bit, 4:2:2, wat is het en wat kan ik er mee?

Om te beoordelen of dit iets is om rekening mee te houden als je begint met video maken, moeten we eerst begrijpen wat 10 bit en 4:2:2 inhouden. Het zijn namelijk twee dingen die enigszins los van elkaar staan, maar wel met elkaar te maken hebben.

Filmen in 10 bit

Bits zijn de nulletjes en ééntjes die processoren gebruiken om digitale informatie te lezen en te verwerken. Bits worden dus ook gebruikt om een processor informatie te geven over de kleur van pixels. Hoe meer bits er gebruikt worden, hoe meer kleurinformatie er over een pixel bestaat. Bij één bit zijn er bijvoorbeeld twee kleurtinten mogelijk per kleurkanaal in een pixel. Bij video zijn er doorgaans drie kleurkanalen, namelijk rood, groen en blauw (RGB).

Bij twee bits zijn er vier kleurtinten per kanaal mogelijk. Dit zijn dan vier tinten rood, vier tinten groen en vier tinten blauw.

Als je dit doorvoert naar acht bits, wat de standaard was voor de oudere Lumix GH4,  dan kom je uit op 256 tinten per kleurkanaal. Dat zijn dus 256 tinten rood, 256 tinten groen en 256 tinten blauw in één pixel. In totaal zijn dat 16777216 kleuren per pixel.

Bij 10 bit is het aantal kleurtinten die mogelijk zijn per pixel dus gigantisch, namelijk 1024 per kleurkanaal. Dit komt neer op meer dan een miljard kleurtinten per pixel.

10 bit filmen betekent dus dat fijne kleurverlopen, zoals je die bijvoorbeeld in een heldere blauwe lucht ziet, goed vast te leggen zijn. De kleuren zullen geleidelijk verlopen, terwijl het filmen in 8 bit heel af en toe "banding" kan opleveren. Je ziet dan de kleuren niet geleidelijk verlopen, maar in duidelijk afgescheiden stroken.

Het aantal bits heeft dus alles te maken met de kleurdiepte die vastgelegd kan worden. Ironisch is dat in de praktijk veel monitoren en televisies alleen maar 8-bit weergeven. Je zal dus niet veel verschil zien als je 10-bit video op een normaal beeldscherm afspeelt.

10-bit heeft echter vooral voordelen voor wat gevorderde filmmakers die zich bezighouden met color-grading (photoshoppen, maar dan met video) of met green screenen.

4:2:2 chroma sub sampling

Om onderscheid te zien in kleuren op een beeldscherm hoeft niet elke pixel een andere kleur te hebben. Zeker op beeldschermen met hoge resoluties heeft dit weinig zin. Er wordt daarom gebruik gemaakt van sub sampling. De oude GH4 filmt intern met een 4:2:0 sub sampling. Dit betekent dat in een rij van 4 pixels wijd en twee rijen onder elkaar, alleen in de bovenste rij 2 pixels kleurinformatie bevatten. De onderste rij heeft 0 pixels met kleurinformatie. Die kleurinformatie is namelijk niet nodig om het beeld op een normale manier te zien.

Bij de 4:2:2 sub sampling van de GH5 bevatten zowel de bovenste rij als de onderste rij 2 pixels met kleurinformatie. Er is dus meer kleurinformatie beschikbaar. Sommige camera's filmen ook in 4:4:4. Voor de volledigheid betekent dit dat zowel de bovenste 4 pixels als de onderste 4 pixels kleurinformatie bevatten.

Wederom is een hogere sub sampling vooral interessant als je je met color grading wilt bezig houden. Het maakt het mogelijk om een hoger dynamisch bereik te houden bij het bewerken van de kleuren, waardoor je veel meer vrijheid hebt om met kleur en licht te spelen. Ook kan het voordelen bieden bij green screenen. Bij green screenen is het belangrijk dat special effects-software een groene achtergrond kan wegfilteren, zonder objecten in de voorgrond te beïnvloeden. Meer kleurinformatie kan hier bij helpen.

Mocht het nog niet helemaal duidelijk zijn kijk dan onderstaand filmpje eens waar het nog eens helder wordt uitgelegd.