Retrofocus: Nikon en Giorgetto Giugiaro (deel 2)

Dit is het tweede en laatste deel van het artikel over de lange relatie tussen de Italianse designer Giorgetto Giugiaro en Nikon. In deel 1 is de eerste Giugiaro-Nikon besproken, de legendarische F3.

Nikon F4, de eerste moderne spiegelreflex

Na 1980 volgen de ontwikkelingen in cameragebied elkaar in hoog tempo op, met als belangrijkste ontwikkeling de intrede van autofocus. Na enkele weinig succesvolle pogingen om bestaande camera's om te bouwen tot autofocuscamera (zoals de Nikon F3AF) is het Minolta dat in 1985 met de Maxxum 7000 de eerste spiegelreflex met verwisselbare objectieven en autofocus kan aanbieden. In 1987 volgt Canon met de eerste camera uit de succesvolle EOS-reeks.

Definitief is dit kleimodel nog niet, toch is de basisvorm van de F4 al duidelijk zichtbaar.

Een professioneel model met autofocus ontbreekt echter, Nikon is in juni 1987 de eerste met de revolutionaire F4, de eerste moderne professionele slr-camera. Behalve autofocus heeft de camera een snelste sluitertijd van 1/8000e seconde, mogelijk gemaakt door sluiterlamellen van koolstofvezel. Ook bezit de Nikon F4 focustracking, een maximale snelheid van 5,7 bps en geavanceerde lichtmeting.

Slechts op heel kleine details wijkt het productiemodel nog af van deze klei- en houtmodellen.

Bij zo'n vooruitstrevende camera hoort dan ook een vooruitstrevend ontwerp en wederom wordt de hulp van Giugiaro ingeroepen. Het hoekige ontwerp van de F3 wordt overboord gezet voor organische en ergonomische vormen. Zo is er een duidelijk gevormde grip, met een naar voren gekantelde ontspanknop. Ook aan de achterkant is de camera niet langer plat, maar zorgen uitstulpingen voor een betere houvast. In tijd schelen de F3 en de F4 slechts zeven jaar, maar dat zou je op basis van het uiterlijk niet zeggen. De F4 vormt dan ook de basis voor alle professionele camera's, analoog en digitaal, die Nikon daarna zal presenteren.

Nikon's F4 is niet alleen revolutionair qua techniek, ook de vormgeving is mijlenver verwijderd van voorganger F3.

Het digitale tijdperk

Na de F4 komt logischerwijs de F5, deze ziet het licht in 1996. Ook deze camera komt van de tekentafel van Giugiaro maar is niet zo'n grote verandering als zijn voorganger. Op basis van die F5 ontstaat in 1999 de eerste dslr die volledig door één fabrikant is ontwikkeld, de Nikon D1. Officieel geen ontwerp van Giugiaro, maar zijn hand is onmiskenbaar zichtbaar in de lijnen van die camera. Aan alle kanten is zichtbaar dat de D1 van origine niet als digitale camera is ontworpen en ergonomisch gezien valt er dan ook het nodige te verbeteren.

Een zogenaamde 'mock-up' van de F5. Een mock-up is een model op ware grote, maar niet werkend. De camera lijkt al sterk op de camera's zoals we die nog steeds kennen, toch is het model niet zo revolutionair als zijn voorganger.

Laat dat maar Giugiaro over, moeten ze bij Nikon gedacht hebben en wederom krijgen ze gelijk. De D2H die in de zomer van 2003 verschijnt is een gigantische verbetering ten opzichte van zijn voorganger en kent een lay-out van de bedieningselementen die grotendeels behouden blijft bij de D3 en de D4. Overigens mag Giugiaro in de tussentijd ook de F6 ontwerpen. Het is de laatste analoge spiegelreflex van Nikon en je kunt deze nog altijd nieuw kopen.

Een aantal voorstellen voor het ontwerp van de D2. Deze camera is van begin af aan als digitaal toestel ontworpen en dat betaalt zich uit in uitstekende ergonomie.

Nikon D800 en D4

Na decennialang voornamelijk aan de professionele modellen gewerkt te hebben, mag Giugiaro enkele jaren terug ook gaan tekenen aan de opvolger van de D700. Ondertussen weten we hoe de D800 er uit ziet, veel ronder dan zijn voorganger. Dat geldt overigens ook voor de D4, die met name in de vorm van het zoekerhuis duidelijk verschilt van de D3. Toch is het volgens Giugiaro de kunst de camera niet te veel af te laten wijken van zijn voorganger, bezitters van een oud model moeten immers niet direct het gevoel krijgen met een gedateerd model over straat te lopen.

Voor het eerst is Giugiaro ook verantwoordelijk voor het design van een niet-professionele dlsr.

Wat de D800 en de D4 kenmerken, zijn de minutieuze aandacht voor details. Neem nu het keuzewiel van de D4 dat onder je rechterduim zit. Dit wieltje staat onder een kleine hoek, zodat je het zo gemakkelijk mogelijk kunt bedienen. Ook uit de manier waarop je de verlichting aanzet, met de ring rondom de ontspanknop die ook als aan/uitschakelaar dient, kun je opmaken dat zeer goed is nagedacht over het gebruik van de camera. Spiegelreflexcamera's krijgen steeds meer functies, maar het lukt Giugiaro en Nikon om alle basisfuncties onder handbereik te houden. Design mag volgens de Italiaan dan ook nooit de overhand krijgen bij camera's, zeker niet bij de professionele modellen.

Hoewel Giugiaro zowel de D3 als D4 tekende, wijken de ontwerpen flink af. De D4 is op ergonomisch gebied beter dan zijn voorganger, dus missie geslaagd.

Wel voegt hij graag iets aparts toe aan de camera, iets wat de camera persoonlijkheid geeft. Dat lijkt lastig, om de zoveel jaar komt er een nieuw model uit, waarvan in grote lijnen al vast staat hoe deze eruit gaat zien. Echt compleet afwijkende camera-ontwerpen zie je zelden, de basisvorm is al jaren hetzelfde. Kijk echter naar de D4 en de D800 en je ziet dat Giugiaro er in geslaagd is deze modellen een eigen uiterlijk mee te geven. Andere lijnen dan hun voorgangers, maar minstens zo fijn in het gebruik. Het kan haast niet anders of in Italië wordt al weer druk getekend aan de D5 en de D900, de tijd zal leren wat Giugiaro en Nikon voor ons in petto hebben.

Alle Giugiaro-ontwerpen voor Nikon op een rijtje:

Dit artikel verscheen eerder in DIGIFOTO Pro 2.2012. Foto's: Giugiaro en Nikon