Confronterend fotoproject rondom orgaandonatie: Geven & nemen

Uit de registraties van het ministerie van Volksgezondheid blijkt dat 24.505 mensen zich een dag na het aannemen van de nieuwe donorwet als niet-donor hebben laten registreren. Als je geregistreerd staat als donor krijg je geen voorrang op een orgaan of weefsel op iemand die geen donor is. Maar als je niet geeft is het dan wel zo eerlijk dat je mag nemen?

Er zijn een aantal redenen waarom mensen zich laten registreren als niet-donor. Denk aan twijfels over toonbaarheid van het lichaam na donatie. Maar ook het uiten van ongenoegen. Zo mogen homoseksuelen geen weefsels en bloed doneren als ze in de laatste twaalf maanden voor hun overlijden seks hebben gehad met een man. Een ander argument komt vaak voort uit religie en geloofsovertuiging. En dan is er nog het wantrouwen 'dat je sneller doodverklaard wordt als je donor bent'.

Als fotograaf werd Maartje gegrepen door dit onderwerp en de discussie die volgde op het wetsvoorstel. Haar nieuwsgierigheid naar de redenen om je te laten registreren als niet-donor heeft geleid tot een zeer directe en letterlijke fotoserie. Een stijl waar Maartje bewust voor gekozen heeft. 'Orgaandonatie gaat tenslotte over leven en dood', aldus Maartje.

De krantenkoppen die we recent weer konden lezen over dit onderwerp, maken de fotoserie van Maartje erg actueel. 'Massaal 'nee' van Turkse en Marokkaanse Nederlanders tegen orgaandonatie' is een van die koppen. Maartje: 'Veel mensen die een dergelijke kop lezen, hebben daar ook meteen een mening bij. Zo van; belachelijk! Maar het ligt toch vaak allemaal wat anders en genuanceerder. Een dergelijke keus heeft vaak te maken met religie. En veel homoseksuelen laten zich als niet-donor registreren uit protest. Zo mogen homoseksuelen ook geen weefsels en bloed doneren. Maar wel organen. Organen zijn schaars en er overlijden nog steeds patiënten terwijl ze op de wachtlijst staan.’

De beelden die Maartje maakte, zijn zacht gezegd heftig en zeer confronterend. 'Daar heb ik bewust voor gekozen. We hebben het hier tenslotte over leven en dood. Bovendien werk ik ook als medisch fotograaf, een tak van fotografie die sowieso heel direct is. Het is misschien niet heel sfeervol, maar ik vond dat zeker deze serie om deze aanpak vroeg. Ik hoop er een discussie mee aan te wakkeren. Daar passen geen mooie, sfeervolle beelden bij. Het is juist mijn doel om hier met elkaar over te praten. En ook om mensen die er heel zwart-wit in staan, zich te laten verplaatsen in een ander. En om ze kennis te laten maken met de achterliggende gedachte van een niet-donor.'

De modellen die Maartje voor deze reeks fotografeerde, hebben geen van allen een directe connectie met orgaandonatie. 'Maar ze hebben allemaal wel een sterke mening', zegt Maartje. 'Er heeft een homoseksueel koppel meegewerkt aan de serie die heel graag meer bewustwording wil creëren. Aandacht voor het feit hoe ze als groep in een hokje worden gestopt door de overheid, terwijl de wereld niet meer zo zwart-wit is. Dat is het idee achter mijn werk en dit project. Bewustwording, open staan en je kunnen verplaatsen in de mening van een ander.'

Over Maartje

Het werk van Maartje Brockbernd (1981) richt zich op maatschappelijke onderwerpen, waarbij een klein verhaal om de hoek of een groep personen uitgelicht wordt. Ze worstelen met dezelfde problemen en worden door de menigte over het hoofd gezien. Bewust of onbewust. Proberen om samen de aandacht van het publiek te zoeken en werken aan sociale verandering, dat is het doel. Maartje woont in Dordrecht en reist het hele land door voor diverse opdrachtgevers. Ze werkt als freelance portret- en documentaire fotograaf en als parttime medisch fotograaf.

Beelden: © Maartje Brockbernd 

Lees ook: Private Eyes - Maartje Brockbernd