Column: Seriestress

Lig jij ’s nachts alsmaar te malen of welke serie je in wilt sturen? Vragen als hoe groot is een serie, aan welke criteria moet hij voldoen en welke foto’s er wel of niet in moeten, die continu door je hoofd spoken? Troost je, je bent zeker niet de enige, de afgelopen weken word ik bestookt met deze vragen. Natuurlijk wil je het beste insturen wat je in huis hebt, zodat je straks kunt zeggen dat jouw fotoserie in het Nederlands Fotomuseum hangt. In deze blog geef ik een aantal tips van de website Fotofestival aan de Maas om de seriestress te lijf te gaan.

Wat is een serie?

Een serie bestaat uit meerdere foto’s die een samenhangend geheel vormen. Het is een reeks foto’s die elkaar aanvult en versterkt. De samenhang in een serie kan ontstaan door eenzelfde thema, onderwerp, idee, verhaallijn, concept of vorm. Wanneer je een idee hebt, ga je aan de slag en toets je je foto’s steeds opnieuw aan je idee. Door tussendoor op je werk te reflecteren, ontdek je of je nog op hetzelfde spoor zit of dat er misschien een onverwachte wending is ontstaan, die een extra dimensie toevoegt. Curator, Nicole Robbers adviseert om ook eens door je archief te gaan: “Soms ontstaat een serie als een soort van bijvangst, doordat de fotograaf bijvoorbeeld in elke stad waar hij komt een kapper fotografeert. Er zijn ook series die nooit zo bedacht zijn maar zich al kijkende naar een oeuvre opdringen. Ga dus vooral nog eens door je werk heen.”

Selectie

De grote uitdaging van het maken van een serie is de selectie. Volgens de directeur van het  Nederlands Fotomuseum, Ruud Visschedijk, zie je bij veel series dat de spanningsboog na verloop van een aantal foto’s behoorlijk verslapt. Series waarin je vervolgens gewoon meer van hetzelfde krijgt. Volgens Nicole Robbers is het In alle gevallen belangrijk dat de hoeveelheid foto’s noodzakelijk is. Foto’s moeten elkaar versterken, elkaar nodig hebben. Let dus op dubbelingen, zorg voor ritme (close versus verderaf etc.) en afwisseling in formaat. Een grote valkuil bij de selectie is dat je geneigd bent om jouw favoriete foto te selecteren, terwijl deze vaak niets toevoegt aan de serie. Die moet er dus uit. Kill your darlings, heet dat. Bij twijfel over twee identieke foto’s moet je een keuze maken. Stop ze er niet allebei in. Omdat dit heel moeilijk is, luidt het advies om altijd samen met iemand anders naar je werk te kijken. Vertel hem wat je met de serie wilt bereiken en stel hem bijvoorbeeld de volgende vragen: Komt het verhaal over? Komen je uitgangspunten over? Klopt de beeldtaal bij je verhaal? Is de serie tot het eind toe spannend?

Volgorde

Ten slotte rest nog de volgorde. Hoe goed je losse beelden ook zijn, het is uiteindelijk de volgorde die de samenhang en spanning in een serie brengt. Fotograaf Teun Voeten verwoordt dit prachtig: “Een goede serie is als een symfonie met verschillende ritmes en tonen”. Dat is mooi gezegd, maar hoe doe je dat? Volgens Ruud Visschedijk houd je de spanning in een serie door te zorgen dat de tweede foto iets toevoegt aan de eerste foto. Bijvoorbeeld door het onderwerp van een andere kant te bekijken, door informatie te geven die in de eerste foto niet zat. Door iets te laten zien wat in de eerste foto nog onzichtbaar was. “Een goochelaar bouwt zijn act ook stapje voor stapje op voordat hij de clou laat zien. Dus: niet meer van hetzelfde, maar stap voor stap je onderwerp verkennen, er iets aan toevoegen, het verdiepen, het bekijken vanuit een andere invalshoek, laten zien dat er ontwikkeling inzit, dat het de goede of de slecht kant uitgaat, dat het afloopt, of opbloeit, leeft of doodgaat.” Ook Nicole Robbers benadrukt het belang van de volgorde: “Een serie kan een perfect kabbelende beek zijn, maar kan ook razende stroomversnellingen en onverwachte bochten bevatten, met genoeg momenten om tot rust te komen tijdens die spannende reis langs uitdagend, intrigerend beeld.” 

Een serie maken blijft een enorme uitdaging, maar is daarmee ook ontzettend leuk om te doen.  Bovendien geeft het een enorme boost wanneer het resultaat voor je ligt. Daarom dagen wij je uit om Voor 28 februari je serie in te sturen. Kijk op de website www.fotofestivalaandemaas.nl voor meer tips en om in te zenden. 

Door: Diana Bokje